Michael Mascolo, Klasyczne wychowanie. 8 nowoczesnych zasad tradycyjnego wychowania

Książka Michaela Mascolo to powrót do normalności w dziedzinie wychowania. Autor rozprawia się z „nowoczesnymi” mitami, które mylą wychowanie z rozpieszczaniem, ze skupianiem uwagi wychowanka na nim samym, z zaniedbaniem moralności i dyscypliny czy z bezstresową samorealizacją. Ta publikacja to ciekawie napisany oraz ilustrowany czytelnymi przykładami przewodnik po klasycznym wychowaniu, jakie pozostaje aktualne w każdej epoce, bo przecież ciągle ta sama jest natura człowieka.

Również w XXI wieku podstawą wychowania pozostaje miłość i autorytet rodziców, którzy w serdeczny i jednocześnie stanowczy sposób uczą dzieci mądrości, panowania nad sobą, empatycznego rozumienia siebie i bliźnich, a także pokonywania konfliktów czy napięć w sposób racjonalny i zgodny z Dekalogiem. Do rąk Czytelników oddajemy książkę, która również nam, dorosłym, pomoże stawać się coraz dojrzalszą wersją samych siebie. Klasyczne wychowanie opiera się bowiem na odwiecznej prawdzie, że najlepszym wychowawcą jest ten, kto odnosi wielkie sukcesy w wychowywaniu... samego siebie.

ks. dr Marek Dziewiecki, wykładowca psychologii i pedagogiki, autor książki Kochać i wymagać. Rozważania o wychowaniu.

Rodzice zawsze borykali się z pytaniem, jak najlepiej wesprzeć dzieci w okresie dorastania i jak pokierować ich rozwojem, by wyrosły na ludzi pożytecznych i potrafiących współżyć z innymi w rodzinie, miejscu pracy, wśród sąsiadów i w ramach swej kultury. Przez stulecia w większości kultur wychowanie opierało się na sztywnym zestawie wartości zgodnie z zasadą „kto nie z nami, ten przeciwko nam”. Tak wychowywano większość naszych przodków. Dzieci miały bezwzględnie stosować się do reguł i przestrzegać określonych zachowań, a za każde wykroczenie groziły im surowe (często fizyczne) kary.

Na przełomie XIX i XX wieku znaczący wpływ na wychowanie zaczęła wywierać psychologia i psychoanaliza Freuda. Pojawił się pogląd, że tradycyjne metody wychowawcze są źródłem psychicznych cierpień dzieci i odpowiadają za problemy, z jakimi muszą się później zmagać jako osoby dorosłe. Rodzice zaczęli się troszczyć o przyszłe życie psychiczne swoich potomków, a powszechnie przyjmowanym priorytetem stało się redukowanie stresu i uwzględnianie odczuć dzieci dotyczących reguł i kar. Innymi słowy, dziecko znalazło się w centrum procesu wychowania. W skrajnych przypadkach to ono decydowało o tym, co jest, a co nie jest dopuszczalne, a niekiedy w zasadzie wychowywało się samo. Dzieci zachęcano do „samosterowności”, czyli samodzielnego kierowania procesem uczenia się, co niekiedy dawało doskonałe wyniki, jednak dla wielu uczniów brak jakiegokolwiek ukierunkowania był katastrofalny w skutkach.

Książka Klasyczne wychowanie Michaela Mascolo jest niczym powiew świeżego powietrza w dusznej bibliotece z literaturą poświęconą wychowaniu. Autor poddaje krytycznej analizie dzisiejsze tendencje ku wychowaniu ukierunkowanemu na dziecko, ocenia sukcesy i porażki tego powszechnego dziś podejścia. Uznając, że wady przeważają nad zaletami, Mascolo proponuje powrót do tradycyjnych wartości, jednak bez surowości, a niekiedy także przemocy, które cechowały „dawne, dobre czasy”. Nie wraca do XIX-wiecznego stylu wychowania, ale wskazuje ważne i wartościowe elementy tradycyjnego podejścia, starając się przystosować je do potrzeb współczesności. Dyscyplina (która, jak podkreśla Mascolo, nie jest tym samym, co kara) jest rzeczą wartościową. Musimy pozwolić dzieciom uczyć się na błędach i zmagać się z przeciwnościami losu. To jedna z tych sytuacji, gdy organ nieużywany zanika. Jeśli nie ćwiczy się tego, co pozwala radzić sobie z przeciwnościami i stresem, nie wzmacnia się tych narzędzi do użytku w przyszłości. Ta książka proponuje odmienne podejście. Mascolo prezentuje liczne rodzicielskie dylematy i udziela prostych rad, jak je rozwiązywać. Z powodzeniem wskazuje drogę rodzicom pragnącym pomagać swym dzieciom w procesie rozwoju i budowania poczucia własnej wartości. Zaczyna od wsparcia władzy rodzicielskiej i szacunku dla rodziców, a następnie podaje zdroworozsądkowe przykłady, jak kształtować zachowanie i rozwój moralny dziecka. Autor szczególnie mocno podkreśla potrzebę wyznaczania i utrzymywania logicznie spójnych i trwałych granic, co w epoce dzieciocentryzmu przychodzi rodzicom coraz trudniej.

Babette Rothschild, z przedmowy do Klasycznego wychowania Michaela Mascolo, Kraków 2016, Wydawnictwo eSPe.