Putin „próbuje zniszczyć kulturę, naród i religię, a jest to definicja ludobójstwa” – powiedział Michael McCaul, republikański przewodniczący Komisji Spraw Zagranicznych Izby Reprezentantów Stanów Zjednoczonych.
Z kolei demokratyczny kongresmen z Virginii, Gerry Connolly, przypomniał, że jeszcze przed rozpętaniem zakrojonej na wielką skalę rosyjskiej agresji przeciwko Ukrainie, przywódca terrorystycznego państwa-agresora publicznie zaprzeczył istnienia ukraińskiego państwa i narodu.
Pierwszy krok w celu ukarania Putina za zbrodnie popełnione przeciwko Ukrainie został dokonany przez Międzynarodowy Trybunał Karny w Hadze, który 17 marca 2023 r. – wydał nakaz aresztowania Putina oskarżając go o odpowiedzialność za zbrodnie wojenne na Ukrainie, polegające na bezprawnych deportacjach dzieci z okupowanych terenów Ukrainy do Federacji Rosyjskiej.
„Co dotyczy dzieci jest to najbardziej oczywista zbrodnia, która leży na powierzchni. Masowa deportacja dzieci stanowi bezpośrednie naruszenie międzynarodowego prawa humanitarnego. Rosja nie tylko nie zaprzecza temu, wręcz przeciwnie, działania te są popełniane otwarcie, co umożliwiło stosunkowo łatwo wydać nakaz aresztowania” – powiedział Iwan Liszczyna, pełnomocnik rządu Ukrainy do spraw Europejskiego Trybunału Praw Człowieka w randze wiceministra sprawiedliwości.
Wyjazd poza granice Rosji będzie dla Putina bezpośrednią drogą do ławki oskarżonych, ponieważ Międzynarodowy Trybunał Karny nie rozważa sprawy zaocznie.
Co więcej, przestępstwo agresji popełnione przez wyższe przywództwo wojskowo-polityczne Rosji stanowi oczywiste naruszenie prawa międzynarodowego i Karty Narodów Zjednoczonych. Agresja nie jest jednak uwzględniona na liście przestępstw, które może rozważyć Międzynarodowy Trybunał Karny. Ukaranie Rosji za rozpętanie agresywnej wojny wymaga nowych podejść.
Aby pociągnąć do odpowiedzialności rosyjskie przywództwo wojskowo-polityczne, Ukraina i społeczność światowa nadal pracują nad stworzeniem nowego mechanizmu prawnego.
Według Kijowa, w tym celu konieczne jest utworzenia specjalnego trybunału ds. zbrodni agresji przeciwko Ukrainie, lub trybunału międzynarodowego działającego pod jurysdykcją systemu sądowniczego Ukrainy. Druga opcja jest rozważana przez niektórych sojuszników Ukrainy.
Co więcej, żeby tropić, zbierać dowody, badać i ścigać zbrodnie agresji popełnionej przez najwyższe kierownictwo polityczne i wojskowe Rosji przeciwko Ukrainie 3 lipca 2023 roku w Hadze zostało powołane Międzynarodowe Centrum Ścigania Zbrodni Agresji Przeciwko Ukrainie (ang. International Centre for the Prosecution of the Crime of Aggression against Ukraine (ICPA)).
Jak informowaliśmy wcześniej, Christopher Atwood, jeden z autorów niezależnego raportu pt. „Rosyjska eskalacja ludobójstwa na Ukrainie: analiza prawna”, przygotowanego przez New Lines Institute i Centrum Praw Człowieka im. Raoula Wallenberga w lipcu br., w wywiadzie udzielonym Radio NV powiedział, że na Ukrainie Rosja popełnia ludobójstwo na taką skalę, że właściwie obejmuje to wszystkie zbrodnie wymienione w Konwencji ONZ w sprawie zapobiegania i karania zbrodni ludobójstwa. Co więcej, fale tego procesu trwają od wieków. W tym kontekście amerykański ekspert przypomniał o ścisłym związku Wielkiego Głodu (Hołodomoru) na Ukrainie z lat 1932-33 z wojną rosyjsko-ukraińską i działaniach Federacji Rosyjskiej, które obecnie można uznać za ludobójstwo.
„Określiłbym to jako „cykliczną przemoc”, ponieważ przychodzi falami. Nie zaczęło się od Hołodomoru. Wielki Głód był jedną z fal przemocy. Można przypomnieć sobie epokę imperializmu rosyjskiego, na przykład Ukaz emski, różne represje wobec Ukraińców, które przejawiały się osobno i na różne sposoby. […] Rosja nadal jest zaangażowana w podżeganie do ludobójstwa. […] Rosja popełnia ludobójstwo na taką skalę, że w rzeczywistości obejmuje wszystkie zbrodnie wymienione w Konwencji o ludobójstwie. I o tym w zasadzie jest ten zaktualizowany raport. […] Lista popełnionych okrucieństw jest zbyt długa…” – podkreślił Christopher Atwood. CZYTAJ WIĘCEJ TU>>>
Przypomnijmy, 17 marca 2023 r. Międzynarodowy Trybunał Karny w Hadze wydał nakaz aresztowania prezydenta Federacji Rosyjskiej Władimira Putina oskarżając go o odpowiedzialność za zbrodnie wojenne na Ukrainie.
Przypomnijmy, śledztwo w sprawie zbrodni wojennych na Ukrainie zostało wszczęte 3 marca 2022 r. na wniosek kilkudziesięciu państw, w tym Polski. Prokuratura MTK przesłała sędziom wniosek o wydanie nakazów aresztowania Putina i Lwowej-Biełowej 22 lutego b.r.
7 marca 2022 r., podczas przesłuchania przed Międzynarodowym Trybunałem Karnym, Ukraina wezwała MTK do jak najszybszego zastosowania środków zapobiegawczych w przypadku oskarżeń Rosji o ludobójstwo.
Obecnie zbrodniarz wojenny Władimir Putin ukrywa się przed międzynarodowym wymiarem sprawiedliwości na terytorium Federacji Rosyjskiej. Z kolei Ukraina obiecuje znaleźć i postawić przed wymiarem sprawiedliwości wszystkich bez wyjątku zbrodniarzy wojennych, którzy popełnili zbrodnie na jej terytorium.
Przypomnijmy, Geoffrey Nice, główny prokurator w procesie byłego prezydenta Jugosławii Slobodana Miloševicia przed Międzynarodowym Trybunałem Karnym dla byłej Jugosławii w Hadze powiedział, że:
„Uważam to za całkowicie logiczną inicjatywę i w pełni podzielam potrzebę powołania międzynarodowego trybunału do zbadania zbrodni agresji dokonanej przez polityczne kierownictwo Rosji – powiedział Geoffrey Nice. – Jestem pewien, że można go szybko utworzyć. I życzę Ukrainie, aby mimo wszystkich sceptycznych ocen energicznie dążyła do utworzenia takiego sądu. Przypadek Miloševicia pokazuje, że nawet wysoki rangą urzędnik prędzej czy później zostanie ukarany za swoje zbrodnie. Dotyczy to również Władimira Putina”.
Swą opinię brytyjski prawnik wygłosił podczas spotkania z zastępcą szefa Kancelarii Prezydenta Ukrainy Andrijem Smirnowem i ambasadorem specjalnym ukraińskiego MSZ ds. międzynarodowego prawa karnego Antonem Korynewyczem, informuje serwis internetowy prezydenta Ukrainy.
Na spotkaniu omawiano sprawę utworzenia międzynarodowego organu sądowego pod roboczą nazwą Trybunał Specjalny do Zbadania Zbrodni Agresji Przeciwko Ukrainie, który będzie sądził zbrodniarza wojennego Putina i jego wspólników – najwyższe kierownictwo polityczne i wojskowe Federacji Rosyjskiej.
Wcześniej w rozmowie z PAP ambasador specjalny ukraińskiego MSZ ds. międzynarodowego prawa karnego powiedział, że przywódcy polityczni i wojskowi raszystowskiej Rosji powinni być traktowani jak naziści, dlatego Kijów z całą determinacją będzie dążyć do powołania specjalnego trybunału do zbadania rosyjskich zbrodni wojennych.
Potrzebę powołania specjalnego organu sądowego do rozliczenia przestępstw wojennych Putina wyjaśniał minister spraw zagranicznych Ukrainy Dmytro Kułeba podczas konferencji prasowej dla ukraińskich i zagranicznych mediów 13 lipca.
„Dlaczego potrzebny jest specjalny trybunał? To jedyny sposób na pociągnięcie do odpowiedzialności najwyższego kierownictwa politycznego i wojskowego Federacji Rosyjskiej za zbrodnie popełnione podczas agresji na Ukrainę. Zbrodnie wojenne, ludobójstwo, zbrodnie przeciwko ludzkości to wszystko podlega jurysdykcji Międzynarodowego Trybunału Karnego [MTK; z siedzibą w Hadze – red.]. Sąd ten nie ma jednak wystarczających kompetencji ze względu na Statut Rzymski, dlatego konieczne jest utworzenie odrębnego trybunału”
– tłumaczył szef ukraińskiej dyplomacji. I dodał, że organ ten uzupełni pracę sądu, nie będzie wobec niego alternatywny.
„Na pewno pociągniemy Rosję do odpowiedzialności za wszystkie popełnione zbrodnie. Ziemia dosłownie spłonie pod stopami Rosjan, nie tylko na froncie, ale także w sądach, pod tymi Rosjanami, którzy są winni zbrodni na Ukraińcach”
– powiedział Kułeba.
Przypomnijmy, 23 czerwca 2022 r. Europejski Trybunał Praw Człowieka przyjął do rozpatrzenia pozew Ukrainy przeciwko Rosji.
Pomysł utworzenia specjalnego trybunału dla Putina i jego wspólników nie jest nowy. BBC w marcu informowało, że byli premierzy Wielkiej Brytanii Gordon Brown i sir John Major przyłączyli się 19 marca do apelu o ustanowienie „drugiej Norymbergi” – nowego międzynarodowego trybunału, który zajmie się rozliczeniem przywódcy Rosji za zbrodnie popełnione podczas inwazji na Ukrainę. Nowy organ miałby być wzorowany na Międzynarodowym Trybunale Wojskowym w Norymberdze, powołanym w 1945 roku w celu osądzenia głównych zbrodniarzy wojennych Rzeszy Niemieckiej z okresu II wojny światowej, oskarżonych o zbrodnie wojenne, przeciwko pokojowi i przeciwko ludzkości.
Apel, sygnowany przez obywateli z całego świata, podpisało już blisko 800 tys. osób (dane z końca marca). Wśród nich są ludzie z dorobkiem w zakresie ścigania zbrodni wojennych przez międzynarodowe trybunały, prawnicy specjalizujący się w prawie międzynarodowym, politycy i naukowcy.
Warto zauważyć, że Międzynarodowy Trybunał Karny 2 marca wszczął śledztwo w sprawie „zbrodni wojennych, zbrodni przeciwko ludzkości lub ludobójstwa”, które miały być popełnione na Ukrainie. Jednak możliwości tego sądu są ograniczone. Trybunał ma uprawnienia do ścigania zbrodniarzy wojennych na terytorium krajów, które przyjęły Statut Rzymski [na którego podstawie powstał MTK – red.], tymczasem w 2016 roku Rosja się z niego wycofała. Teoretycznie o zbadanie sprawy przestępstw wojennych na Ukrainie przez MTK może się również zwrócić Rada Bezpieczeństwa ONZ, ale Moskwa z pewnością to zawetuje.
Po upadku muru berlińskiego „cały świat zakładał, że zwyciężyła demokracja i rządy prawa”, ale zamiast tego Putin używa brutalnej siły, powiedział Gordon Brown cytowany przez BBC i dodał, że uważa przywódcę Federacji Rosyjskiej za zbrodniarza wojennego.
„Jeśli nie wyślemy teraz wyraźnego sygnału, będziemy mieli do czynienia z agresją w innych krajach, która również może pozostać bezkarna”
– podkreślił.
Jak zauważył, wojnie towarzyszą masowe bombardowania ludności cywilnej, naruszenia zawieszenia broni podczas ewakuacji oraz „szantaż nuklearny”, sprzeczne z prawem międzynarodowym.
Zdaniem byłego premiera Wielkiej Brytanii utworzenie nowego trybunału zamknie lukę w prawie międzynarodowym, którą Putin mógłby wykorzystać, by uniknąć sprawiedliwości i surowej kary.
„Musimy działać szybko, aby przekonać mieszkańców Ukrainy, że jesteśmy gotowi coś zrobić, a nie tylko mówić, i musimy jasno dać znać wspólnikom Putina, że pętla się zaciska. Jeśli nie zdystansują się od Putina, czeka ich postępowanie karne i więzienie”
– uważa Brown.
Z kolei prezydent USA Joe Biden podczas dorocznego obiadu Przyjaciół Irlandii (ang. Friends of Ireland luncheon), który odbył się na Kapitolu w Dniu Świętego Patryka 17 marca, powiedział, że Putin to „morderczy dyktator, zwykły bandyta, który prowadzi niemoralną wojnę przeciwko narodowi ukraińskiemu”. A na spotkaniu z dziennikarzami nazwał go „zbrodniarzem wojennym”.
15 marca Senat USA jednogłośnie przyjął rezolucję, w której domaga się wszczęcia śledztwa przeciwko prezydentowi Rosji Władimirowi Putinowi i jego reżimowi w sprawie zbrodni wojennych popełnionych w czasie inwazji na Ukrainę, podała agencja Associated Press.
„Te okrucieństwa zasługują na śledztwo w sprawie zbrodni wojennych”
– powiedział lider demokratycznej większości w Senacie Chuck Schumer.
W swej rezolucji Senat zdecydowanie potępił „przemoc, zbrodnie wojenne, zbrodnie przeciwko ludzkości” popełnione przez rosyjskie siły zbrojne pod dowództwem Putina.