W niedzielę 15 lutego we wspólnej mogile na cmentarzu w Orłowie (gmina Wydminy, nieopodal Giżycka) pochowani zostali żołnierze 3. Brygady Wileńskiej Narodowego Zjednoczenia Wojskowego.
Uroczystości pogrzebowe odbyły się w przededniu 69. rocznicy bitwy pod Gajrowskimi, w której śmierć poniosło, według różnych źródeł historycznych, od 16 do 22 żołnierzy z oddziału dowodzonego przez kpt. Romualda Rajsa ps. Bury. Starcie, do którego doszło dokładnie 16 lutego 1946 roku było największą bitwą podziemia niepodległościowego na Mazurach. Na przeciwko 130 żołnierzy NZW stanął 1,5 tysięczny oddział NKWD, KBW, UB i LWP.
Szczątki dziewięciu poległych żołnierzy zostały wydobyte jesienią 2014 roku z inicjatywy Fundacji „Niezłomni” im. Zygmunta Szendzielarza „Łupaszki”. Żołnierze ci, kilka dni po bitwie, zostali pochowani przez Stefanię Gazdę, mieszkankę Gajrowskich. Kobieta wraz z bratem w zmarzniętej ziemi wykopała grób dla poległych. W 1993 roku otrzymała Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski „za ofiarną pomoc niesioną żołnierzom polskim oraz opiekę nad miejscami pamięci narodowej”.
Ośmiu żołnierzy spoczęło w bezimiennych grobach. Dzięki badaniom genetycznym ustalono, że jednym z poległych jest por. Jan Boguszewski, ps. Bitny. W uroczystym pogrzebie wzięli udział członkowie jego rodziny.
W Orłowie obecny był również Romuald Rajs, syn dowódcy 3. Brygady Wileńskiej, kapitana Romualda Rajsa ps. Bury oraz Andrzej Pilecki, syn rotmistrza Witolda Pileckiego, a także weterani, władze gminy, samorządu i parlamentarzyści. W uroczystościach udział wziął także jeden z żyjących jeszcze żołnierzy oddziału, który walczył pod Gajrowskimi - żegnał swoich kolegów dotykając trumien. Mszę świętą celebrował ks. Jerzy Mazur, biskup ełcki.
W uroczystościach pogrzebowych uczestniczyło także wiele grup rekonstrukcji historcznej - SRH 44 Pułku Strzelców Legii Amerykańskiej, GRH XVI Okręgu NZW z Ostrołęki, GRH 9PSK - Grupa Rekonstrukcji Historycznej 9 Pułku Strzelców Konnych, GRH Strzelcy 31 pułku piechoty, GRH Garnizon Suwałki oraz z Warszawy – Grupa Rekonstrukcji Historycznej WiN.
W Gajrowskich Fundacja Niezłomni planuje przeprowadzić kolejne wykopaliska i ewentualne ekshumacje poległych żołnierzy.
MaR/Niezalezna.pl/Gizycko/wm.pl/Fronda.pl
Foto: Fronda.pl
