1. Podczas Forum Ekonomicznego 2020, które tym razem ze względu na pandemię zamiast w Krynicy odbywa się w Karpaczu miał miejsce panel dyskusyjny poświęcony Funduszowi Trójmorza.

Prezes Banku Gospodarstwa Krajowego (BGK) Beata Daszyńska- Muzyczka poinformowała, że już w następnym tygodniu podpisane zostaną akty notarialne z nowymi udziałowcami Funduszu Trójmorza, to jest Łotwą i Estonią, a z kolejnymi 5. krajami trwają rozmowy uzgodnieniowe.

Fundusz powstał w poprzednim roku, a akt założycielski podpisały w Luksemburgu dwa kraje: w imieniu Polski wspomniany wyżej BGK, a w imieniu Rumunii Exim Bank.

Udziałowcami Funduszu w najbliższym czasie mają zostać Europejski bank Inwestycyjny (EBI), Bank Światowy, amerykańska instytucja rozwoju International Development Finance Corporation (IDFC), a także inwestorzy prywatni.

2. Jak podkreśliła prezes BGK według szacunków na wybudowanie brakującej infrastruktury energetycznej, transportowej i cyfrowej w krajach należących do inicjatywy Trójmorza potrzeba około 600 mld euro.

Fundusz ma się angażować na zasadach komercyjnych w projekty o całkowitej wartości do 100 mld euro i aktywizować inne źródła finansowania, pochodzące z zainteresowanych krajów, środki unijne, a także środki międzynarodowych instytucji finansowych.

Fundusz analizuje już 50 projektów które do niego wpłynęły, 6 z nich jest już w zaawansowanej fazie, przykładowe 3 z nich zostaną zaprezentowane na szczycie online Inicjatywy Trójomorza w Tallinie w dniach 19-20 października tego roku.

3. Przypomnijmy, że idea Trójmorza, to inicjatywa gospodarczo - społeczna 12 państw Europy, członków Unii Europejskiej, położonych w pobliżu mórz Bałtyckiego, Czarnego i Adriatyckiego w skład której ostatecznie weszły: Litwa, Łotwa, Estonia, Polska, Czechy, Słowacja, Austria, Węgry, Słowenia, Chorwacja, Rumunia i Bułgaria.

Te 12 krajów członków UE, to terytorium 1210 tysięcy km2 (27% powierzchni całej UE), zamieszkałe przez 112 mln ludności (22% populacji całej UE), z PKB w wysokości 1,6 bln euro (10% PKB UE).

Pierwszy szczyt tej grupy odbył się w Dubrowniku (Chorwacja) w sierpniu 2016 roku, a jego inicjatorami byli prezydent Chorwacji Kolinda Grabar-Kitarowic i prezydent Polski Andrzej Duda.

Właśnie w Dubrowniku przyjęto deklarację, w której wskazano cele współpracy w dziedzinie energetyki gazowej, transportu (Via Carpatia), komunikacji cyfrowej oraz gospodarki i wyrażono przekonanie, że Europa Środkowa i Wschodnia staną się bardziej bezpieczne i bardziej konkurencyjne oraz przyczynią się tym samym do wzmocnienia Unii Europejskiej, jako całości.

4. Przy tej okazji należy zwrócić uwagę, że w negocjacjach budżetowych w Brukseli państwa tworzące Trójmorze uzyskały 376 mld euro czyli 36% wszystkich środków przewidzianych dla UE-27.

Ponieważ środki z budżetu UE wymagają tzw. wkładów własnych sięgających często aż 50% kosztów przedsięwzięć inwestycyjnych, można zakładać, że państwa Trójmorza przez najbliższe 7 lat wydadzą około 800 mld euro na różnego rodzaju przedsięwzięcia o charakterze rozwojowym.

Zapewne większość z nich zostanie przeznaczona na infrastrukturę drogową, kolejową, morską, energetyczną, także do gospodarki cyfrowej i trzeba przy tej okazji wyrazić nadzieję, że inwestycje te zostaną skoordynowane w ramach Trójmorza.

Wreszcie więc za pieniądze pochodzące z budżetu UE, będzie budowana infrastruktura nie tylko z Zachodu na Wschód jak było do tej pory ale także z Północy na Południe, na co oczekują wszystkie kraje położone wzdłuż tej osi.

Fundusz Trojmorza może wiec być podmiotem inicjującym i koordynującym, aby poszczególne kraje należące do Inicjatywy Trójmorza zdecydowały się inwestować w szeroko rozumianą infrastrukturę łączącą 12 krajów członkowskich

Zbigniew Kuźmiuk