Zmiana 10. punktu Prawa Harcerskiego

39. Zjazd Nadzwyczajny Związku Harcerstwa Polskiego zmienił brzmienie 10. punktu Prawa Harcerskiego z „Harcerz jest czysty w myśli, w mowie i uczynkach; nie pali tytoniu i nie pije napojów alkoholowych” na „Harcerz pracuje nad sobą, jest czysty w myśli, mowie i uczynkach; jest wolny od nałogów”.

Jest to rezultat długich dyskusji i konsultacji, a także odpowiedź na dokonujące się w świecie zmiany, na które - zdaniem władz ZHP - trzeba adekwatnie reagować.

„W obecnym świecie jest wiele zagrożeń czyhających na młodego człowieka. W naszym Prawie Harcerskim do tej pory ujęta była tylko walka z uzależnieniem od papierosów i alkoholu, podczas gdy w dzisiejszym świecie równie dużym problemem są inne choroby cywilizacyjne, takie jak chociażby uzależnienie od korzystania z komputerów, czy stałej aktywności w przestrzeni wirtualnej internetu. W ZHP najważniejszym aspektem jest wychowanie młodego człowieka. Tak zapisany punkt prawa da kadrze instruktorskiej ZHP możliwość jeszcze lepszego oddziaływania na młodych ludzi. Zmiana 10. punktu umożliwi pełniejsze rozumienie go przez młodzież. W nowym brzmieniu dziesiąty punkt Prawa Harcerskiego pokazuje, że harcerz ma być wolny od wszelkich nałogów i ma pracować nad sobą” - czytamy na stronie internetowej ZHP.

Tą zmianą punktu, który zawsze wywoływał ogromne emocje, ZHP stanął w jednym szeregu z wieloma organizacjami skautowymi, w których nigdy nie było wymogu abstynencji, a widok palącego fajkę lub popijającego piwo pełnoletniego skauta w mundurze nie budził negatywnych odczuć.

Kiedy Andrzej Małkowski formułował w 1911 roku podstawy ideowe, programowe i organizacyjne harcerstwa wzorował się na brytyjskim skautingu, ale zakaz picia alkoholu oraz palenia tytoniu dodał pod wpływem organizacji abstynenckich, które były wówczas bardzo silne na polskich ziemiach pod zaborami.

W epoce PRL 10. punkt Prawa Harcerskiego był przestrzegany głównie w środowiskach wiernych przedwojennym ideałom ZHP, w 1980 roku jako swój wyróżnik potraktowały go opozycyjne wobec podporządkowanych komunistycznym władzom Związku Kręgi Instruktorów Harcerskich im. Andrzeja Małkowskiego. To wtedy na oznaczających stopnie instruktorskie granatowych, zielonych i czerwonych lilijkach na lewym ramieniu munduru pojawiły się haftowane na biało cyfry „10”. Naszywali je później także instruktorzy niejawnego Ruchu Harcerskiego Rzeczypospolitej, z którego powstały po 1989 roku Związek Harcerstwa Rzeczypospolitej i Związek Harcerstwa Polskiego - rok założenia 1918.

Zmiana dokonana przez  39. Nadzwyczajny Zjazd ZHP z pewnością wzbudzi wiele kontrowersji. Przez jednych zostanie ona potraktowana jako słuszna forma dostosowania  się do realiów współczesnego świata, przez innych jako zdrada ideałów, na których wyrósł polski skauting.

Harcmistrz Jerzy Bukowski

Harcerz Rzeczypospolitej