Dziś mija 50 lat od krwawych wydarzeń na przystanku Szybkiej Kolei Miejskiej Gdynia Stocznia, które historia zapamiętała jako „Czarny czwartek”. 17 grudnia 1970 roku rano oddziały MO i wojska ostrzelały tłum pracowników Stoczni im. Komuny Paryskiej. Symbolem tego dnia stał się Zbyszek Godlewski, o którym Krzysztof Dowgiałło napisał „Balladę o Janku Wiśniewskim”.

W wyniku represji komunistów w grudniu 1970 roku w sumie zabitych zostało 41 osób w Elblągu, Gdańsku, Szczecinie i Gdyni. 1164 osoby zostały ranne, a ponad 3 tys. osób zatrzymano.

17 grudnia 1970 roku w Gdyni milicja i wojsko otworzyły ogień od pracowników na przystanku Szybkiej Kolei Miejskiej. Z centrum Gdyni wyruszył pochód z biało-czerwonymi flagami. Po starciach z wojskiem w pobliżu przystanku Gdynia-Stocznia pochód ponownie zebrał się na ul. Czerwonych Kosynierów i ruszył w stronę centrum Gdyni. Na czele pochodu niesiono na drzwiach ciało zastrzelonego młodego mężczyzny, Zbyszka Godlewskiego. Za nim niesiono pomazane krwią flagi narodowe. Pochód doszedł do urzędu miejskiego, tam miały miejsce kolejne starcia.

17 grudnia w Gdyni zginęli:

Zbigniew Godlewski, ur. 3 VIII 1952, pracownik fizyczny Zarządu Portu Gdynia, zm. 17 XII 1970, pochowany na cmentarzu komunalnym w Elblągu przy ul. Agrykola

Apolinary Formela, ur. 18 X 1950, fileciarz w PPDiUR „Dalmor” w Gdyni, zm. 17 XII 1970, pochowany na Cmentarzu Witomińskim w Gdyni

Zygmunt Gliniecki, ur. 15 IV 1955, uczeń SP nr 7 w Gdyni, zm. 17 XII 1970, pochowany na cmentarzu Gdynia Leszczynki

Jan Kałużny, ur. 27 III 1948, pracownik przeładunkowy Zarządu Portu Gdynia, zm. 17 XII 1970, pochowany na Cmentarzu Witomińskim w Gdyni

Jerzy Kuchcik, ur. 10 II 1950, spawacz w Stoczni im. Komuny Paryskiej w Gdyni, zm. 17 XII 1970, pochowany na cmentarzu w Broniszewie

Stanisław Lewandowski, ur. 7 V 1946, kowal w Stoczni im. Komuny Paryskiej w Gdyni, zm. 17 XII 1970, pochowany na cmentarzu w Skępem

Zbigniew Nastały, ur. 8 III 1953, uczeń ZSZ przy Stoczni im. Komuny Paryskiej w Gdyni, zm. 17 XII 1970, pochowany na cmentarzu Wejherowo Śmiechowo

Józef Pawłowski, ur. 16 I 1946, ślusarz w Stoczni im. Komuny Paryskiej w Gdyni, zm. 17 XII 1970, pochowany na cmentarzu Srebrzysko w Gdańsku

Ludwik Piernicki, ur. 4 II 1950, hydraulik w Stoczni im. Komuny Paryskiej w Gdyni, zm. 17 XII 1970, pochowany na cmentarzu w Goręczynie

Jan Polechońki, ur. 14 VI 1940, spawacz w Stoczni im. Komuny Paryskiej w Gdyni, zm. 17 XII 1970, pochowany na cmentarzu w Olszanicy

Zygmunt Polito, ur. 30 IV 1946, spawacz w Stoczni im. Komuny Paryskiej w Gdyni, zm. 17 XII 1970, pochowany na Cmentarzu Witomińskim w Gdyni

Stanisław Sieradzan, ur. 8 V 1952, uczeń Technikum Chłodniczego w Gdyni, zm. 17 XII 1970, pochowany na Cmentarzu Witomińskim w Gdyni

Waldemar Zajczonko, ur. 4 IX 1950, student Wyższej Szkoły Wychowania Fizycznego w Gdańsku, zm. 17 XII 1970, pochowany na cmentarzu katolickim w Sopocie przy ul. Malczewskiego

Janusz Żebrowski, ur. 31 X 1953, uczeń LO nr 2 w Gdyni, zm. 17 XII 1970, pochowany na cmentarzu Gdynia Leszczynki

Symbolem stał się Zbyszek Godlewski, zastrzelony przez żołnierzy LWP 18. letni pracownik Zarządu Portu Gdynia. Na jego swetrze ojciec znalazł trzy dziury po kulach: dwie na części brzusznej i jedną na części piersiowej. Miał zostać postrzelony również w głowę. Rodzinie nie okazano jego zwłok. Pogrzeb odbył się na cmentarzu w Gdańsku-Oliwie, później ciało przeniesiono na cmentarz w Elblągu.

Historię śmierci młodego robotnika i pamiętnego pochodu po ulicach Gdyni, w którym na drzwiach niesiono jego ciało, opisał w balladzie Krzysztof Dowgiałła. Nie znał prawdziwego imienia i nazwiska Zbyszka Godlewskiego, dlatego w tekście utworu pojawia się Janek Wiśniewski.

„Chłopcy z Grabówka, chłopcy z Chyloni
Dzisiaj milicja użyła broni
Dzielnieśmy stali, celnie rzucali
Janek Wiśniewski padł!” – głosi tekst ballady.

kak/PCh24.pl