Swych czarnych niewolników Francuzi zakopywali żywcem, palili, dusili siarką, wysadzali w powietrze, rzucali psom na pożarcie… Oświeceniowa filozofia, wolność, równość i braterstwo ? Na pewno nie dla niewolników, a już zupełnie nie na Karaibach. A co na to wielcy francuscy filozofowie? Surowo potępiali „niewolnictwo”, ale… w pańszczyźnianej Polsce! 

Prezentujemy fragmenty artykułu Adama Węgłowskiego, Psychopaci z Karaibów. Witajcie w piekle francuskich kolonii, http://ciekawostkihistoryczne.pl/, 6 lipca 2016

Czarny Kodeks (Code Noir)
Kodeks przyjęty za panowania króla Ludwika XIV w 1685 roku, miał zahamować okrucieństwa, ale tylko pudrował szkaradną rzeczywistość. Historyk kultury i obyczajów prof. Stanisław Grzybowski tak to podsumował: „W pierwszym kolonialnym imperium, hiszpańskim, minimalne prawa niewolnikom, zwłaszcza ochrzczonym, zapewniały Los Leyos de las Indias nadane przez Karola V. Na straży ich stać miał Kościół i trzeba dodać, że mimo oporu kolonizatorów, z zadania tego starał się wywiązywać należycie. W koloniach angielskich sytuacja prawna niewolników regulowana była niekiedy przepisami lokalnymi. Natomiast słynny francuski Code Noir z 1685 r. szafował karami okrutnymi, w tym i karą śmierci, za byle występek, nawet przypadkowy. (…) a Poza tym, już w razie zwykłej niesubordynacji niewolników srogo karano, a co dopiero przy buncie lub ucieczce! Czarny Kodeks stanowił, iż niewolnik, który silnie uderzy swojego pana lub zakrwawi albo spoliczkuje, ma być skazany na śmierć – opisywał badacz historii Karaibów Tomasz Łepkowski – Za zbiegostwo obcina się ucho, za recydywę nogę do kolana, a za trzecią ucieczkę czeka niewolnika śmierć.

Tortury na porządku dziennym

Drobniejsze przestępstwa, na przykład kradzieże, karano zwykle chłostą. Rany traktowano solą, pieprzem, sokiem cytrynowym lub popiołem – dla spotęgowania efektu. Code Noir starał się ograniczyć liczbę wymierzanych batów i zakazać tortur, ale bezskutecznie. Plantatorów nie skazywano bowiem za nadużycia. Kiedy w 1788 roku na Haiti niejaki Nicolas Le Jeune zabił czterech niewolników i zakatował na śmierć dwie przypalane ogniem niewolnice – podejrzewając grupę o udział w trucicielskim spisku – władze uniewinniły go. Stwierdziły, że sadysta działał dla bezpieczeństwa kolonii.

A Monteskiusza martwi cena cukru

Patologie, do jakich dopuszczał Czarny Kodeks, nie interesowały nawet autorytetów moralnych.

Nie protestował przeciw niemu żaden z wielkich filozofów Oświecenia. Monteskiusz, Wolter, Rousseau pisali o prawach, historii, filozofii i kondycji ludzkiej jakby nie wiedzieli o Code Noir, albo wiedzieli i uważali go za nieistotny – pisze kongijski historyk i działacz na rzecz demokracji Jacques Depelchin. Monteskiusz faktycznie wolał w 1748 roku krytykować Polskę, że w niej chłopi są niewolnikami szlachty (…) „Cukier byłby za drogi, gdyby rośliny, która go wydaje, nie uprawiano przez niewolników. Owi ludzie są czarni od stóp do głów i mają nos tak spłaszczony, że prawie niepodobna jest ich żałować. Nie można sobie wyobrazić, aby Bóg, w swojej nieskończonej mądrości, umieścił duszę, a zwłaszcza duszę dobrą, w czarnym ciele.”

Źródło: Adam Węgłowski, Psychopaci z Karaibów. Witajcie w piekle francuskich kolonii, http://ciekawostkihistoryczne.pl/, 6 lipca 2016