Na raka płuc umiera rocznie 5 milionów osób. Choroba najczęściej dotyka palaczy. Szacuje się, że na raka płuc zachoruje prawie co piąty aktywny palacz. Okazuje się jednak, że duża w tym rola czynników genetycznych.

Według badań opublikowanych w Nature i Nature Genetics, są warianty genetyczne, które nie tylko zwiększają ryzyko raka piersi, ale również skłonność do uzależnienia od nikotyny.

Badacze przeanalizowali genom palaczy chorych i zdrowych, a także osób niepalących. Wynik pokazuje, że chromosom 15 to najbardziej prawdopodobne źródło mutacji prowadzących do zwiększenia ryzyka rozwoju raka płuc. Okazuje się, że jeden wariant zmutowanego genu posiada około połowa wszystkich ludzi, co zwiększa ryzyko pojawienia się nowotworu w płucach o 30 procent. 10% ludzi posiada dwie mutacje, a w tym przypadku ryzyko nowotworu zwiększa się aż o... 80 procent. Uzależnienie od nikotyny, w miarę upływu czasu, zwiększa ryzyko o 15 procent. 

Jak rozpoznać raka płuc? Jest to trudne, ponieważ na początku choroby guz rośnie w sposób bezobjawowy. Jest to choroba niezwykle podstępna i groźna, a jej rokowania najczęściej są niepomyślne, mimo rozwoju medycyny. Wykrycie guza na wczesnym etapie zaawansowania stwarza jednak szansę na usunięcie raka, zanim choroba rozprzestrzeni się na inne narządy. 

Pierwsze objawy są przeważnie niespecyficzne, a nowotwór płuca diagnozowany jest najczęściej przypadkowo, podczas wykonywania tomografii komputerowej lub badanie rentgenowskiego z upełie innych przyczyn. Ponieważ objawy raka płuc są charakterystyczne także dla innych chorób, mogą być zignorowane lub mylnie wzięte za objaw innej, mniej poważnej choroby. 

Pierwszym i najczęstszym objawem jest KASZEL, który pojawia się aż u 45-75 procent chorych. U 1/3 pacjentów odkrztusza się wydzielina. Długotrwały (powyżej 2-3 tygodni) kaszel lub zmiana charakteru tego dotychczas występującego, powinny być sygnałem alarmowym. Udaj się do lekarza!

Drugi pod względem częstości występowania (30-50 procent chorych) objaw nowotworu to duszność i świszczący oddech. Ten objaw występuje u palaczy wskutek rozedmy oraz przewlekłego zapalenia oskrzeli. O nasileniu duszności należy poinformować lekarza. Jeżeli pojawia się charakterystyczny dźwięk podczas wydychania powietrza, czyli stridor, należy udać się do lekarza, ponieważ to bardzo poważny objaw. 

Odkrztuszanie krwi lub plwociny zawierającej krew stanowią niepokojące symptomy i potencjalne objawy raka płuc, który muszą zostać pilnie skonsultowane z lekarzem. Chrypka występuje w dużej części populacji, a zwłaszcza u osób często zapadających na przeziębienia lub infekcje toczące się w obrębie klatki piersiowej. W przypadku palaczy, chrypka która nie ustępuje po okresie 2-3 tygodni, powinna zostać zdiagnozowana przez lekarza rodzinnego.

UCZUCIE ZMĘCZENIA I NIEKONTROLOWANA UTRATA WAGI JAKO OBJAWY RAKA PŁUCA Uczucie zmęczenia lub znużenia to potencjalne objawy raka płuc, które występują jednak dość często w kontekście innych chorób i mogą być spowodowane wieloma przyczynami. Pojawienie się tych symptomów z niewyjaśnionych przyczyn u osoby palącej lub eks-palacza powinno być potraktowane poważnie. Zalecane jest pilne wykonanie RTG klatki piersiowej. Utrata masy ciała wynosząca około 6 kilogramów występuje u ponad połowy pacjentów cierpiących z powodu raka płuc i jest częstym symptomem choroby nowotworowej płuc.

BÓL W KLATCE PIERSIOWEJ LUB BARKACH Objawy raka płuc to także silny ból w klatce piersiowej, który występuje u 25-50% chorych. Jest on zazwyczaj skutkiem naciekania przez raka płuc ściany klatki piersiowej, żeber lub kręgosłupa. Niekiedy rak płuca rozwija się w szczytach tego organu (guz Pancoasta), powodując powstanie dolegliwości bólowych zlokalizowanych w okolicy barku. Jeżeli do rozwoju guza Pancoasta dochodzi w szczycie jednego płuca, u chorych dochodzi często do specyficznych objawów, obejmujących opadanie powieki, zwężenie źrenicy i zanik potliwości po jednej stronie twarzy. Wiąże się to z wynikiem działania guza, który powoduje uszkodzenie nerwy przebiegającego w rejonie szyi i unerwiającego obszar twarzy.

ZESPÓŁ ŻYŁY GŁÓWNEJ GÓRNEJ (ZŻGG) W około 85-95% przypadków bezpośrednią przyczyną Zespołu Żyły Głównej Górnej jest nowotwór w klatce piersiowej. Klasycznymi objawami raka płuca w kontekście zespołu żyły głównej górnej są obrzęk twarzy i szyi, duszność, kaszel, zaczerwienienie skóry twarzy. Ponadto chorzy skarżą się na trudności w przełykaniu, chrypkę, zawroty i bóle głowy, bóle w klatce piersiowej. W badaniu przedmiotowym objawy raka płuc stwierdzane są jako obrzęk twarzy i kończyn górnych, poszerzenie żył powierzchownych, sinicę i wytrzeszcz. Do podstawowych metod leczenia ZŻGG należą radioterapia, chemioterapia, leczenie objawowe i chirurgiczne. Niekiedy u pacjentów chorych na raka płuca nie pojawiają się żadne objawy związane z jego obecnością nowotworu w płucach, występują natomiast objawy wywołane przerzutami. Rak płuc daje przerzuty zazwyczaj do węzłów chłonnych, kości, wątroby i mózgu. W takim przypadku mogą one powodować odpowiednio: powiększenie węzłów chłonnych, ból i złamania kości, żółtaczkę, napady padaczkowe. Wszelkie niepokojące symptomy i potencjalne objawy raka płuc, które utrzymują się przez dłuższy czas i mają charakter nawracający powinny być wskazaniem do konsultacji z lekarzem i wykonania badań diagnostycznych raka.