11 sierpnia 2021 sąd w chińskim mieście Dandong skazał kanadyjskiego biznesmena Michaela Spavora na 11 lat więzienia w związku z oskarżeniami o szpiegostwo. Wyrok został określony przez premiera Kanady, Justina Trudeau jako „niesprawiedliwy” i „absolutnie nie do zaakceptowania”. Pierwszy proces przedsiębiorcy – w marcu 2021 r. – zakończył się bez wyroku.

Sprawa Spavora jest ściśle powiązana z zatrzymaniem 1 grudnia 2018 roku w Vancouver Meng Wangzhou, dyrektor wykonawczej w firmie Huawei, która jest córką założyciela tej firmy, Ren Zhengfeia Kobieta została aresztowana na podstawie amerykańskich zarzutów o okłamywanie oddziału brytyjskiego banku HSBC w Hong Kongu w sprawie możliwych kontaktów z Iranem, które miały naruszać sankcje handlowe. Michael Spavor został zatrzymany razem z byłym kanadyjskim dyplomatą, Michaelem Kovrigiem, kilka dni po wydarzeniach z udziałem Meng, co pozwala na postawienie tezy, że jest to działanie odwetowe. Michael Kovrig – któremu zostały postawione takie same zarzuty jak Spavorowi – również stanął przed sądem w marcu, jednak nie został ogłoszony żaden wyrok. W oświadczeniu sądu w Dandong przeczytać można: „Za przestępstwo szpiegostwa i nielegalne udostępnianie tajemnic państwowych za granicą [Spavor] został skazany na 11 lat więzienia, konfiskatę mienia o wartości 50.000 juanów (ok. 31.000 zł) i deportację” . Deportacja odbędzie się po zakończeniu trwania wyroku.

Dzień wcześniej (10 sierpnia 2021) Wyższy Sąd Ludowy prowincji Liaoning odrzucił apelację innego obywatela Kanady, Roberta Schellenberga, którego 15-letni wyrok za przemyt narkotyków został wydłużony dożywotnio w styczniu 2019 roku, po aresztowaniu Meng.

Decyzja chińskiego sądu została skomentowana przez premiera Kanady, Justina Trudeau. W wydanym przez niego oświadczeniu stwierdza on, że „Wyrok dla pana Spavora został wydany po ponad dwóch i pół roku arbitralnego zatrzymania, w obliczu braku przejrzystości procesu prawnego, który nie spełniał nawet minimalnych standardów wymaganych przez prawo międzynarodowe.” Został on także określony jako „absolutnie nie do zaakceptowania i niesprawiedliwy”.

Kanadyjski ambasador w Chińskiej Republice Ludowej, Dominic Barton, na pytanie o to, czy trzy sprawy obywateli kanadyjskich są ze sobą politycznie powiązane, stwierdził, że „nie jest to przypadek”. Chińskie działania, ze względu na amerykański wątek całej sprawy, zostały także skomentowane przez Anthonyego Blinkena, sekretarza stanu USA: „Praktyka arbitralnego zatrzymywania osób w celu wywierania wpływu na obce rządy jest całkowicie nie do przyjęcia.” „Ludzie nigdy nie powinni być wykorzystywani jako karty przetargowe”.

Sprawy karne obywateli kanadyjskich w Chinach są niewątpliwie powiązane z kwestią zatrzymania w Vancouver Meng Wanzhou. Są one elementem tzw. „hostage diplomacy” – polityki zakładników, a więc opartej o zatrzymanie/więzienie obywateli innego kraju. Sytuację komplikuje także fakt amerykańskiego wątku tej sprawy, gdyż jak wskazują Chińczycy, działania Meng nie są przestępstwem na terenie Kanady, zaś jej zatrzymanie odbyło się na podstawie nakazu ekstradycji wydanego w USA. Sędzia w Vancouver ma w najbliższych tygodniach zadecydować, czy dyrektor wykonawcza firmy Huawei zostanie deportowana do Stanów Zjednoczonych. Jeśli w istocie tak się stanie, może to być zapalnikiem kolejnych działań w ramach „hostage diplomacy” podejmowanych przez organy Chińskiej Republiki Ludowej.

 

Artykuł pierwotnie ukazał się na stronie think tanku Warsaw Institute.

[CZYTAJ TEN ARTYKUŁ]