Koniec wieloletniej kariery politycznej kanclerz Angeli Merkel i związana z tym zmiana rządu w Republice Federalnej Niemiec (RFN) to reorganizacja istotna nie tylko w niemieckim i europejskim kontekście, lecz także w wymiarze polityki tego państwa względem Chińskiej Republiki Ludowej (ChRL).
Administracja kanclerz Merkel zasłynęła przede wszystkim z idei wandel durch handel (zmiana poprzez handel), która stawiała na pierwszym miejscu rozwój relacji ekonomicznych z ChRL, nie przyznając priorytetu kwestii polityki wartości lub praw człowieka[1]. Przed tegorocznymi wyborami w Niemczech takie podejście zaczęły coraz mocniej krytykować niektóre środowiska polityczne, między innymi partia Zielonych oraz jej kandydatka na kanclerza, Annalena Baerbock. Wyraziła ona przekonanie, że pomimo głębokich, ekonomicznych i trudnych do ograniczenia zależności, jakie wiążą jej kraj z Chinami, Niemcy jako liberalna demokracja nie mogą sprzeniewierzać swoich wartości[2]. Wśród propozycji Baerbock znalazły się kwestie nałożenia zakazu na import produktów powstałych przy udziale pracy przymusowej w Xinjiangu, a także ograniczenie współpracy z chińskimi podmiotami działającymi w branży ekonomicznej i komunikacyjnej[3]. Mimo że kandydatka Zielonych nie objęła urzędu kanclerskiego, w nowym rządzie przypadło jej stanowisko minister spraw zagranicznych, co daje jej szansę na aktywne kreowanie niemieckiej polityki zgodnie ze swoją wizją.
Jej poglądy potwierdził wydany w grudniu wywiad dla portalu TAZ, w którym Baerbock stwierdza, że „dla mnie polityka zagraniczna oparta na wartościach jest zawsze grą dialogu i twardości”[4], zaś w rozmowie z gazetą „Tageszeitung” nazwała ChRL systemowym konkurentem i wezwała do „strategicznej solidarności z demokratycznymi partnerami, wspólnej obrony naszych wartości i interesów oraz cierpliwego propagowania tych wartości w naszej polityce zagranicznej”[5]. Ogłosiła ponadto, że nie weźmie udziału w nadchodzących Igrzyskach Olimpijskich, które mają odbyć się w Pekinie, zaznaczając jednocześnie, że to jej personalna decyzja, a nie oficjalne stanowisko rządu[6]. O ile zdecydowany zwrot Baerbock w stronę polityki wartości można postrzegać jako zerwanie z pragmatyzmem Merkel, o tyle wprowadzenie jej postulatów w życie nie jest jeszcze przesądzone. Ze względu na system polityczny RFN kanclerz ma możliwość aktywnie kreować politykę zagraniczną państwa, znacznie ograniczając moc sprawczą Ministerstwa Spraw Zagranicznych[7]. Świeżo wybrany na to stanowisko Olaf Scholz jawi się jako pragmatyczny kontynuator polityki Angeli Merkel, co potencjalnie mogłoby doprowadzić do zniweczenia planów politycznego zwrotu partii Zielonych[8].
Stanowisko Niemiec będzie miało kluczowe znaczenie dla kształtowania szerszej reakcji Unii Europejskiej na działania ChRL, a także stanie się ważnym czynnikiem decydującym o sukcesie prezydenta USA Joe Bidena w próbach tworzenia wspólnej agendy transatlantyckiej pomiędzy Europą a Stanami Zjednoczonymi. Będzie ono istotne także w obliczu „podziału poznawczego” wytykanego przez Chińczyków Europie, która stara się być dla ChRL partnerem, a jednocześnie postrzega ją jako przeciwnika[9]. Najbliższe miesiące pokażą, czy Niemcy są w stanie poświęcić część ekonomicznych korzyści dla prowadzenia bardziej ideowej polityki zagranicznej.
[1] https://carnegieendowment.org/2021/09/30/merkel-s-mixed-legacy-on-china-pub-85471
[2] https://www.reuters.com/world/europe/germanys-greens-chancellor-candidate-vows-get-tough-russia-china-2021-04-24/
[4] https://www.dw.com/en/china-uneasy-over-incoming-german-ministers-threat-to-curb-imports/a-60016727
[5] https://www.dw.com/en/g%C3%B6rlach-global-germanys-new-foreign-minister-to-break-with-merkels-china-policy/a-60046216
[6] https://www.politico.eu/article/germany-foreign-minister-annalena-baerbock-forced-labor-ban-china-winter-olympics/
[7] https://thediplomat.com/2021/12/is-germanys-new-government-going-to-break-with-china/
[9] https://www.reuters.com/world/china/eu-has-cognitive-split-its-china-policy-senior-chinese-diplomat-2021-12-30/?taid=61cd49bdef2b770001e44ef9&utm_campaign=trueAnthem:+Trending+Content&utm_medium=trueAnthem&utm_source=twitter
Artykuł pierwotnie ukazał się na stronie think tanku Warsaw Institute.
[CZYTAJ TEN ARTYKUŁ]
