Andrzej Bobola, SJ herbu Leliwa (ur. 30 listopada 1591 w Strachocinie k. Sanoka, zm. 16 maja 1657 r. w Janowie Poleskim) – polski duchowny katolicki, jezuita, misjonarz, kaznodzieja, męczennik, święty Kościoła katolickiego, autor tekstu ślubów lwowskich króla Jana Kazimierza. Jeden z patronów Polski.

Życiorys

Święty Andrzej Bobola urodził się prawdopodobnie 30 listopada 1591 r. w Strachocinie. Jego ojciec Mikołaj Bobola był dzierżawcą sołectwa strachocińskiego, wchodzącego w skład dóbr królewskich. W 1606 r., gdy rozpoczynał studia, zginął jego kuzyn Wojciech Bobola w bitwie pod Moskwą. W latach 1606-1611 studiował w szkole jezuickiej w Braniewie, następnie (31 lipca 1611 roku) wstąpił do tego zakonu i nowicjat odprawił w Wilnie. Mistrzem – spowiednikiem św. Andrzeja Boboli w nowicjacie. był ks. Wawrzyniec Bartilius, (1569-1635) jezuita, filozof i teolog.

Śluby zakonne złożył 31 lipca 1613. W latach 1613-1616 studiował filozofię na Uniwersytecie Wileńskim; w latach 1618-1622 studiował tam również teologię, nie zdał jednak ostatniego, najważniejszego egzaminu. 12 marca 1623 otrzymał święcenia kapłańskie.

Przez rok był rektorem kościoła w Nieświeżu (1623-1624), gdzie wspólnie z księciem Albrychtem Stanisławem Radziwiłłem dążył do uroczystego uznania w ślubowaniach przez Króla Polski, Matki Bożej Królową Polski, co zostało spełnione we Lwowie 1 kwietnia 1656 r. W latach 1624-1630 był kaznodzieją i spowiednikiem w kościele św. Kazimierza w Wilnie. Sprawował też funkcje rektora i doradcy prepozyta w tym kościele.

2 czerwca 1630 złożył profesję (ślubowanie) czterech ślubów zakonnych w kościele św. Kazimierza w Wilnie, po czym został superiorem (przełożonym) domu zakonnego w Bobrujsku w latach 1630-1633. Następnie pracował w Płocku (1633-1636), w Warszawie jako kaznodzieja (1636-1637) i ponownie w Płocku (1637-1638) jako prefekt kolegium i kaznodzieja. Kolejne cztery lata (1638-1642) spędził w Łomży, będąc doradcą rektora, kaznodzieją i dyrektorem szkoły humanistycznej. W okresie od 1642-1646 przebywał w Pińsku i okolicach prowadząc rozwiniętą działalność ewangelizacyjną, a w latach 1646-1652 ze względów zdrowotnych przebywał w Wilnie, przy kościele św. Kazimierza, głosząc kazania i prowadząc wykłady oraz misje. Wrócił ponownie na ziemię pińską, podejmując szeroko zakrojoną ewangelizację – znany jest jako apostoł Pińszczyzny.

16 maja 1657 podczas powstania Chmielnickiego dostał się we wsi Mohilno w ręce Kozaków. Zamęczono go w okrutny sposób na śmierć w rzeźni w Janowie Poleskim.

O kanonizację Świętego Andrzeja Boboli zabiegał o. Marcin Godebski – rektor kolegium jezuickiego w Pińsku i Aleksander Wyhowski – biskup łucki. 30 października 1853 został beatyfikowany, a 17 kwietnia 1938 kanonizowany przez papieża Piusa XI. 16 maja 1957 roku Pius XII promulgował encyklikę Invicti athletae Christi w trzechsetną rocznicę męczeństwa św. Andrzeja Boboli.

Zmumifikowane naturalnie zwłoki Boboli przez długie lata otaczane były czcią w kościele parafialnym w Połocku. W 1922 bolszewicy zabrali je jako osobliwość (z racji dobrego stanu mumifikacji) do Gmachu Higienicznego Wystawy Ludowego Komisariatu Zdrowia. W maju 1924 relikwie – jako rodzaj „zapłaty” za pomoc w czasie głodu – przekazano Stolicy Apostolskiej. Od 17 czerwca 1938 znajdują się w Warszawie. 17 kwietnia 1988 złożono je w nowo wybudowanym Sanktuarium św. Andrzeja Boboli przy ul. Rakowieckiej.

Sanktuarium św. Andrzeja znajduje się również w Strachocinie.

Od 16 maja 2002 r. św. Andrzej Bobola jest drugorzędnym patronem Polski. Jest również patronem m.in. archidiecezji warszawskiej i warmińskiej.

Święto liturgiczne w Kościele katolickim obchodzone jest 16 maja.

Kontrowersje

Działalność Andrzeja Boboli jest odbierana bardzo negatywnie przez Polski Autokefaliczny Kościół Prawosławny, dla którego jest on symbolem prześladowań i represji wobec tych wyznawców prawosławia, którzy po wprowadzaniu w życie postanowień unii brzeskiej odmawiali przejścia na katolicyzm. Według określenia teologa prawosławnego Michała Klingera, „jego praca apostolska miała znamiona prozelityzmu i sprowadzała się do przeciągania prawosławnych na katolicyzm”[1]. Z tego względu środowiska związane z PAKP ze zdumieniem odniosły się do decyzji polskiego Kościoła katolickiego, uznającego Andrzeja Bobolę patronem Polski, twierdząc że próby skatolicyzowania prawosławnej ludności Rzeczypospolitej, które podejmował usilnie Andrzej Bobola, zrodziły tendencje odśrodkowe w postaci m.in. powstań kozackich, przyczyniając się w rezultacie do upadku państwa

Bibliografia

* Jan Poplatek S.J.: „Błogosławiony Andrzej Bobola Towarzystwa Jezusowego. Życie-męczeństwo-kult.”, Wyd. Apostolstwa Modlitwy, Kraków, 1936, s.336
* Invicti athletae Christi – encyklika Ojca Św. Piusa XII z 16 maja 1957
* Antoni Gorzandt S.J.: „Mój święty patron „, Wyd. Kurii Biskupiej w Lublinie, Lublin, 1988
* Zbigniew Mikołejko: „Św. Andrzej Bobola. Ekumena we krwi”, w: tenże, „Żywoty świętych poprawione”, Warszawa 2001 i 2004, Wydawnictwo W.A.B., s. 252-257
* Mirosław Paciuszkiewicz S.J.: „Pod patronatem Św. Andrzeja Boboli”, Oficyna Przeglądu Powszechnego, Warszawa, 1989
* Praca zbiorowa pod redakcją M. Paciuszkiewicza S.J.: „Będę jej głównym patronem. O św. Andrzeju Boboli.”, Warszawa, 1992
* Mirosław Paciuszkiewicz S.J.: „Znów o sobie przypomniał. Św. Andrzej w Strachocinie”, Oficyna Przeglądu Powszechnego, Warszawa, 1996
* Jacek Bolewski S.J., Wacław Oszajca S.J.: „Rok u boku Św. Andrzeja Boboli. Nabożeństwa – Nowenna – Modlitwy.”, Wydawnictwo WAM Księża Jezuici, Kraków, 1999
* Tomasz Adamiak: „Strachocina. Zarys dziejów parafii. „, Strachocina, 2001
* „The incorrupted body of St. Andreas Bobola” – część eseju „The Juxtamortal Dream” na temat tzw. „Near-Death Experiences” (NDEs)
* K. Borowski „Słownik polskich świętych.”, Oficyna wydawnicza „Impuls”, Kraków, 1995
* Ks. Stanisław Kania: „Św. Andrzej Bobola”, Biblioteka myślącego człowieka, Rajszew, 2007

za: swieci.pl