1. W ostatni wtorek późnym wieczorem Sejm uchwalił ustawę o Funduszu Dróg Samorządowych, za było 254 posłów (posłowie Prawa i Sprawiedliwości, 9 posłów Kukiz15, 10 posłów PSL, 5 posłów niezrzeszonych i 6 posłów koła Wolni i Solidarni), przeciw było 51 posłów (13 z Platformy, 21 z Nowoczesnej, 11 z Kukiz15, 2 z PSL i 2 niezrzeszonych), 121 wstrzymało się od głosu (głównie z Platformy).

Wyniki głosowania potwierdzają, że duża część opozycji (głównie posłowie Platformy i Nowoczesnej) w dalszym ciągu są „opozycją totalną„ i w związku z tym nie popierają nawet projektów ustaw, które wprost mają pomagać społecznościom lokalnym.

Miejmy nadzieję, że mieszkańcy gmin i powiatów, z których ci posłowie zostali wybrani, będą pamiętali za rok wyborach parlamentarnych, iż ich reprezentanci nie chcą wspierania przez państwo budowy i modernizacji dróg lokalnych.

2. Ustawa zakłada powstanie Funduszu Dróg Samorządowych (FDS), a źródłem jego zasilania będą: obligacje Skarbu Państwa, wpłaty z budżetu państwa, wpłaty jednoosobowych spółek Skarbu Państwa, środki z Narodowego Funduszu Środowiska i Gospodarki Wodnej oraz dotychczasowa 2% wpłata od sprzedaży drewna Lasów Państwowych, która teraz trafia bezpośrednio do budżetu państwa.

Środki zgromadzone w Funduszu już w 2019 roku sięgną kwoty 6,1 mld zł, co oznacza, że będą one blisko 6-krotnie większe niż średnio do tej pory przeznaczanie corocznie na współfinansowanie budowy i modernizacji dróg lokalnych.

Przypomnijmy, że koalicja PO-PSL przeznaczała rocznie na dofinansowanie dróg lokalnych kwotę od 0,5 do 0,8 mld zł rocznie, przez 8 lat jej rządów na ten cel przeznaczono łącznie 5,2 mld zł.

W następnym roku tych środków będzie ponad 6 mld zł, co więcej jak podał resort infrastruktury w latach 2019-2028, a więc w ciągu 10 najbliższych lat fundusz przeznaczy na finansowanie dróg lokalnych przynajmniej 36 mld zł.

3. Niezwykle ważne są także zmiany w sposobie wspierania samorządów, jeżeli chodzi o współfinansowanie dróg lokalnych, w tym podniesienie poziomu tego finansowania do 80% całości kosztów (do tej pory maksymalnie 50%).

Poziom współfinansowania będzie zależny od stopnia zamożności gminy czy powiatu im bogatszy samorząd tym współfinansowanie niższe, ale wspomniane 80% wsparcie dla samorządów najmniej zamożnych, spowoduje, że i one będą budować i modernizować drogi lokalne (wcześniej ze względu na konieczność 50% udziału w takich inwestycjach najczęściej w tym programie rządowym nie uczestniczyły).

Środki Funduszu będą corocznie rozdzielane przy według znajdującego się w ustawie algorytmu pomiędzy poszczególne województwa, środkami będą zarządzali wojewodowie, a głównymi czynnikami będą długość dróg lokalnych na terenie danego regionu, ich stan techniczny, a także zamożność gmin i powiatów.

Niezwykle korzystnym rozwiązaniem dla samorządów jest fakt, że Fundusz będzie współfinansował budowę i modernizację dróg lokalnych wychodząc poza rok budżetowy (a wiec będą mogły być realizowane inwestycje wieloletnie), ponieważ do tej pory inwestycje drogowe trzeba było zrealizować i rozliczyć do końca grudnia.

4. W ramach tego Funduszu będzie realizowany wcześniej ogłoszony program „Mosty dla Regionów”, na podstawie, którego mają powstawać przeprawy mostowe w ciągach dróg zarządzanych przez samorządy (wojewódzkie, powiatowe, gminne).

Według tego programu samorządy, które zdecydują się na budowę mostów mogą liczyć na wsparcie ze strony Ministerstwa Inwestycji i Rozwoju do wysokości 80% wartości przedsięwzięcia, a znalazło się w nim 21 takich inwestycji rekomendowanych przez resort.

Ich realizacja zależy od decyzji samorządów, choć program jest otwarty i ewentualne propozycje swoich projektów mogą zgłaszać one same, na jego realizację rząd chciał przeznaczyć kwotę 2,3 mld zł, teraz tego limitu już nie będzie.

Zbigniew Kuźmiuk