Kościół zna dziewięciu świętych pod tym imieniem oraz jednego błogosławionego. Tylko trzech papieży nosiło imię Sylweter. Pierwszy z ich dostąpił jedynie chwały ołtarzy. Panował długo, bo 21 lat (314-335) - a więc jako mało który z papieży. Długością w rządach ma tylko przed nim pierwsze miejsce: papież Pius IX, który panował 32 lata (1846-1878) i Leon XIII, który kierował Kościołem przez 25 lat (1878-1903), nie licząc około 34 lat rządów św. Piotra (33-67). A jednak, chociaż lata rządów św. Sylwestra przypadają na najpomyślniejszy okres w życiu Kościoła, kiedy to po krwawych prześladowaniach nastał wreszcie po 300 latach upragniony, trwały pokój (edykt mediolański wydany w 313 roku), to jednak o działalności św. Sylwestra nic nie wiemy. Czym to tłumaczyć?

Na pewno zawieruchami wojennymi, które niejednokrotnie nawiedzały także Rzym, z dymem ognia puszczając najcenniejsze jego zabytki i zawarte w nich archiwa. Może jednak nie mniej ważną tego przyczyną jest fakt, że cesarz Konstantyn Wielki, który wtedy panował (311-337), swoją indywidualnością potężną tak zaważył, że dziejopisarze chrześcijańscy owych czasów piszą raczej o nim. Pierwszy przecież historyk chrześcijaństwa, Euzebiusz, biskup Cezarei, poświęca Konstantemu całe rozdziały, gdy papieżowi proporcjonalnie o wiele skąpiej. Nie dziw, skoro Euzebiusz był sekretarzem i doradcą osobistym cesarza. Dlatego na rozgrywające się w Kościele wypadki patrzył pod kątem cesarskim, a papież był w cieniu i nikt jego czynów nie utrwalił.

Sylwester I urodził się w drugiej połowie III wieku w Rzymie. Jego ojciec (prawdopodobnie Rufin) zmarł wcześnie, a pobożna matka chciała, by wychował go w górach uczony kapłan. Nic nie wiadomo o jego dzieciństwie, młodości i wykształceniu. Jego pontyfikat przypada na czas po ogłoszeniu edyktu mediolańskiego gwarantującego swobodę wyznania chrześcijanom. W Liber Pontificalis (VII-VIII w.) i u Anastazego znajdujemy o nim niewiele więcej niż spis darowizn udzielonych Kościołowi przez Konstantyna Wielkiego.

Na soborze w Arles (Arelate), zwołanym przez Konstantyna Wielkiego, był reprezentowany przez kapłanów Klaudiusza i Wita oraz diakonów

Jego imię związane jest z Orderem Rycerskim Świętego Sylwestra oraz zabawami sylwestrowymi czyli popularnym Sylwestrem. Przedstawiany jest w szatach pontyfikalnych. Jego atrybuty to: kościół, księga, trzyramienny krzyż, paliusz, tiara, pastorał, gałšzka oliwna, muszla, wąż z ksišżką, anioł, smok u stóp, byk.

W ikonografii prawosławnej przedstawiany jest jako stary mężczyzna z krótką siwą brodą i kędzierzawymi włosami w liturgicznych szatach biskupich, trzymający w dłoniach Ewangelię. W Kościele katolickim jego święto obchodzone jest 31 grudnia. W Kościele prawosławnym zaś 2 stycznia, co w/g naszego kalendarza przypada na 15 stycznia. Eugeniusza i Syrycjusza. Sobór ten dotyczył herezji donatystów. Na Soborze Nicejskim I zaś był reprezentowany przez kapłanów Wincentego i Wita. Mówi się, że prowadził sobór w Rzymie, który potępił herezję Ariusza i jego zwolenników. Dokonał uroczystej konsekracji bazylik św. Piotra na Watykanie i św. Jana na Lateranie, które zostały ufundowane przez Konstantyna Wielkiego, a to dało początek uroczystym konsekracjom podobnych budowli.

Wiele legend z nim związanych okazało się nieprawdziwych, np. ta o ochrzczeniu przez niego Konstantyna Wielkiego władcę na łożu śmierci ochrzcił Euzebiusz. Sylwester zmarł w Rzymie i został pochowany w górach na cmentarzu św. Pryscylli przy Via Salaria. W VII w. wybudowano tam bazylikę ku jego czci. Obecnie część relikwii świętego znajduje się w kościele parafialnym w Nonantola, 11 km od Modeny. Innym kościołem pod jego wezwaniem jest kościół na Kwirynale.

Tradycja przypisuje Sylwestrowi I nawrócenie 12 rabinów podczas dysputy teologicznej. Papież miał prowadzić dyskusję z rabinami, ponieważ matka cesarza Konstantyna, Helena, chciała rzekomo nawrócić syna na judaizm. Papież miał pokonać w dyskusji 11 rabinów. Dwunasty rabin, który nie chciał dać za wygraną zabił byka i postanowił udowodnić słuszność swojej wiary, wskrzeszając go. Jak donosi tradycja rabinowi zamiar się oczywiście nie udał, natomiast papież Sylwester przywrócił zwierzę do życia. Znane są także legendy, mówiące o innych spektakularnych nawróceniach dokonanych przez Sylwestra, jak np. nawrócenie pogańskich kapłanów poprzez pokonanie smoka. Papieżowi Sylwestrowi I przypisuje się także wzniesienie wielu świątyń w Rzymie. To właśnie Sylwester dokonał uroczystej konsekracji bazylik św. Piotra na Watykanie i św. Jana na Lateranie, które zostały ufundowane przez Konstantyna Wielkiego. Sylwester I był jednym z pierwszych świętych Kościoła, który nie był męczennikiem. Także Kościół prawosławny wspomina papieża Sylwestra I w swoim kalendarzu liturgicznym (2 stycznia/15 stycznia).

Kult św. Sylwestra

Data śmierci św. Sylwestra wydaje się być pewną, gdyż spotykamy ją w najdawniejszych dokumentach. Papież opuścił tę ziemię dnia 31 grudnia 335 roku. Cieszył się czcią powszechną także na Wschodzie. Jest to jeden z najpierwszych niemęczenników, który odbierał cześć ołtarzy. Grecy obchodzili jego święto 2 stycznia. Ciało jego doznawało czci na cmentarzu Pryscylli przy drodze Salaryjskiej Nowej, gdzie w wieku VII wystawiono świštynie pod jego wezwaniem. Obecnie ma święty swój kościół na Kwirynale oraz bardzo bogato wyposażony architektonicznie kościół S. Silvestro in Capite, na miejscu, gdzie miał stać dom rodzinny papieża św. Stefana II. Obecnie relikwie św. Sylwestra znajdują się w Nonantola, jedenaście kilometrów od Modeny, w ołtarzu głównym kościoła dawnego opactwa benedyktynów (dzisiaj parafialnego). Jest on patronem tego miasta i diecezji. Część relikwii ma być także w Rzymie w kościele św. Marcina ai Monti (w krypcie).

dam/Fronda.pl