Apel zawarty jest w uchwale „Konsekwencje polityczne agresji rosyjskiej na Ukrainie”, przyjętym 12 października br. na sesji Zgromadzenia. „Zgromadzenie wzywa Federację Rosyjską do wycofania swoich wojsk z terytorium Ukrainy i zatrzymania dostaw wojskowych dla separatystów” – czytamy w dokumencie.

Poniżej przytoczono pełen tekst raportu, przetłumaczony na język polski.

„1. Zgromadzenie Parlamentarne jest głęboko zaniepokojone sytuacją związaną z prawami człowieka na Krymie oraz w samozwańczych „republikach ludowych” Doniecka i Ługańska („DRL” i „ŁRL”).

2. Ponownie potwierdza ono swoje stanowisko mówiące, że zaanektowanie Krymu przez Federację Rosyjską oraz interwencja wojskowa Federacji Rosyjskiej na Ukrainie Wschodniej stanowią naruszenie prawa międzynarodowego oraz zasad popartych przez Radę Europy, o czym napisano w rezolucji Zgromadzenia nr 2112 (2016 r.), rezolucji nr 2063 (2015 r.), rezolucji nr 1990 (2014 r.) i rezolucji nr 1988 (2014 r.).

3. „DRL” i „ŁRL”, utworzone przy wsparciu Federacji Rosyjskiej i będące pod jej efektywną kontrolą, nie mają żadnej legitymizacji, zgodnej z prawem ukraińskim lub międzynarodowym. Dotyczy to wszystkich ich „instytucji”, w tym „sądów”, ustanowionych de facto przez władzę.

4. Zgodnie z prawem międzynarodowym Federacja Rosyjska, która de facto sprawuje kontrolę nad tymi terytoriami, ponosi odpowiedzialność za ochronę miejscowej ludności. Dlatego Rosja powinna gwarantować prawa wszystkich mieszkańców Krymu, a także osób znajdujących na terytoriach kontrolowanych przez „DRL” i „ŁRL”.

5. Jeśli chodzi o Krym, obecność militarna Rosji i kontrola zostały oficjalnie uznane przez rosyjskie władze. Jeśli chodzi o „DRL” i „ŁRL”, potwierdza się dobrze udokumentowaną rolę rosyjskich wojskowych w przejęciu kontroli nad tymi regionami oraz kontrolowaniu ich bez względu na zdecydowany opór legalnych władz Ukrainy oraz pełną zależność „DRL” i „ŁRL” od Rosji w planie materialno-technicznym, finansowym i administracyjnym.

6. Na Krymie oraz w strefie konfliktu na Donbasie występowały i nadal występują przypadki poważnego naruszenia praw człowieka, o czym świadczą liczne raporty, w szczególności raport Komisarza Praw Człowieka Rady Europy, Misji Obserwatorów Organizacji Narodów Zjednoczonych, Specjalnej Misji Monitoringowej OBWE na Ukrainie, a także wiodących ukraińskich i międzynarodowych organizacji pozarządowych ds. praw człowieka. Naruszenia te obejmują pozasądowe egzekucje, porwania, tortury i nieludzkie postępowanie, poniżające ludzką godność, nielegalne zatrzymania oraz nieproporcjonalne ograniczenie wolności słowa i informacji.

7. Ofiary naruszeń praw człowieka nie mają do dyspozycji skutecznych krajowych środków ochrony prawnej:

7.1. jeśli chodzi o mieszkańców Krymu, lokalne „sądy” w „DRL” i „ŁRL” nie są legitymizowane, niezależne i profesjonalne; trudno jest skontaktować się z ukraińskimi sądami w sąsiednich, kontrolowanych przez rząd regionach, którym Ukraina przekazała jurysdykcję nad regionami niekontrolowanymi przez rząd. Nie mają one dostępu do aktów spraw, które pozostały w „DRL” i „ŁRL” oraz nie mogą zapewnić realizacji swoich wyroków na tych terenach;

7.2. jeśli chodzi o mieszkańców Krymu, atmosfera zastraszania również wpływa na niezawisłość sądów oraz w szczególności na gotowość policji i prokuratury do pociągania do odpowiedzialności sprawców przestępstw przeciwko ukraińskim lojalistom (realnym lub postrzeganym jako tacy).

8. Na Krymie Ukraińcy, a w szczególności krymscy Tatarzy, są mocno zastraszeni z powodu powyższych przypadków naruszenia praw człowieka, a także z racji faktu, że pozostaje to bezkarne. Wielu z nich zostało zmuszonych do opuszczenia Krymu. Równolegle wszyscy mieszkańcy Krymu zostali siłą zmuszeni do wyrobienia rosyjskich paszportów i zrzeknięcia się swojego ukraińskiego obywatelstwa, by mieli dostęp do opieki medycznej, mieszkania i innych podstawowych usług. Krymscy Tatarzy po wykonaniu orzeczenia Sądu Najwyższego Federacji Rosyjskiej oraz rozwiązaniu Medżlisu i jego lokalnych oddziałów stracili swoje tradycyjne przedstawicielstwo demokratyczne. Tatarskie media i muzułmańska praktyka religijna Tatarów również znajdują się pod presją. Skumulowany efekt tych środków represyjnych niesie zagrożenie dla samego istnienia tatarskiej społeczności jako oddzielnej grupy etnicznej, kulturowej i religijnej.

9. Co więcej, zgodnie z raportami autorytatywnych organizacji międzynarodowych i pozarządowych (przede wszystkim Freedom House, Amnesty International, Human Rights Watch i wielu innych) pojawiają się oznaki naruszenia postanowień Międzynarodowej konwencji w sprawie likwidacji wszelkich form dyskryminacji rasowej ze strony Federacji Rosyjskiej na okupowanym Krymie w stosunku do krymskich Tatarów.

10. W strefie konfliktu na Donbasie ludność cywilna, a także duża liczba kombatantów ucierpiała wskutek przypadków naruszenia ich prawa do życia i nietykalności fizycznej oraz do swobodnego gospodarowania majątkiem, a także wskutek zbrodni wojennych i zbrodni przeciwko ludzkości, w tym selektywnych lub nawet celowych ostrzałów dzielnic cywilnych, czasami sprowokowanych umieszczeniem broni w bezpośrednim sąsiedztwie.

11. Liczni mieszkańcy strefy konfliktu na Donbasie po obu stronach linii styku do tej pory codziennie cierpią z powodu licznych przypadków naruszenia uzgodnionego w Mińsku trybu wstrzymania ognia. Te naruszenia są codziennie dokumentowane przez Specjalną Misję Monitoringową OBWE na Ukrainie pomimo ograniczeń dostępu, wprowadzonych w zasadzie de facto przez władze „DRL” i „ŁRL”. Mieszkańcy cierpią także wskutek atmosfery bezkarności i ogólnego bezprawia w związku z brakiem legalnie funkcjonujących instytucji publicznych, a w szczególności dostępu do wymiaru sprawiedliwości zgodnie z art. 6 Europejskiej konwencji o ochronie praw człowieka (ETS Nr 5). Doświadczają oni również poważnych trudności społecznych, które są zaostrzane poprzez zastosowanie środków ograniczających, wprowadzanych przez ukraińskie władze w sferze emerytur i świadczeń socjalnych. Sytuacja prawna i humanitarna przeciętnych aresztantów skazanych na karę więzienia przed konfliktem (około 5 000 osób w samej „ŁRL”) jest niemożliwa do zaakceptowania: decyzje ukraińskich władz sądowniczych dotyczące złagodzenia wymiaru kary (wyrok w zawieszeniu, amnestia) są rutynowo ignorowane przez osoby sprawujące de facto władzę, które zmuszają więźniów do wykonywania przymusowych prac. Są oni traktowani na różne, nieludzkie i poniżające sposoby. Podsumowując, osoby wysiedlone z „DRL” i „ŁRL” zostały pozbawione swojego majątku w związku z nielegalnymi wymaganiami dotyczącymi przerejestrowania, wprowadzonymi de facto przez władze „DRL” i „ŁRL”.

12. Ukraińska władza zaczęła ścigać domniemanych winnych popełnienia zbrodni wojennych i innych przypadków naruszenia praw człowieka ze strony sił prorządowych. Zgromadzenie przyjmuje do wiadomości konstruktywną współpracę Ukrainy z odpowiednimi międzynarodowymi mechanizmami monitorującymi, takimi jak Europejski Komitet ds. Zapobiegania Torturom oraz podkomitet Organizacji Narodów Zjednoczonych ds. Zapobiegania Torturom, w szczególności w kontekście niedawnej wizyty tego podkomitetu na Ukrainie oraz wzywa wszystkie zaangażowane strony do zezwolenia na regularne zewnętrzne kontrole i przyznanie swobodnego dostępu do wszystkich miejsc pozbawienia wolności, zgodnie z ich mandatami politycznymi.

13. Porozumienie mińskie zawiera postanowienia o amnestii dla uczestników konfliktu zbrojnego na Donbasie. Zgromadzenie przypomina, że zgodnie z prawem międzynarodowym postanowienia te nie mogą być usprawiedliwieniem dla bezkarności osób winnych poważnych naruszeń praw człowieka.

14. Jeśli chodzi o przewidziane w porozumieniu mińskim wybory, Zgromadzenie uważa, że dopóki ma miejsce obecna sytuacja w „DRL” i „ŁRL”, charakteryzująca się brakiem bezpieczeństwa, zastraszaniem i bezkarnością oraz brakiem wolności słowa i informacji, wolne i uczciwe wybory (zagwarantowane w art. 3 protokołu do Europejskiej konwencji o ochronie praw człowieka (ETSN9) nie są w tych regionach możliwe.

15. Zgromadzenie wyraża żal z powodu tego, że ani Federacja Rosyjska, ani Ukraina nie ratyfikowała Rzymskiego Statutu Międzynarodowego Trybunału Karnego (MTK). W tym samym czasie Ukraina przyjęła jurysdykcję MTK w swoich oświadczeniach z dnia 17 kwietnia 2014 r. i 8 września 2015 r. zgodnie z art. 12.3 Statutu Rzymskiego. Zgromadzenie z zadowoleniem przyjmuje zmiany w Konstytucji Ukrainy, uchwalone przez ukraiński parlament, dzięki którym ratyfikacja Statutu Rzymskiego będzie możliwa. Jednocześnie Zgromadzenie jest zaniepokojone tym, że zmiany te wejdą w życie dopiero za trzy lata, a nie jak najszybciej, jak było to zalecane przez Zgromadzenie.

16. Zgromadzenie z zadowoleniem przyjmuje działalność Wspólnej Grupy Śledczej (WGŚ) i jej wstępny raport z dnia 28 września 2016 roku, dotyczący postępowania kryminalnego w sprawie zbadania przyczyn katastrofy lotu MH17 na Donbasie. Zgromadzenie przyjmuje do wiadomości odkrycia WGŚ, że lot MH17 został zestrzelony z terytorium kontrolowanego przez prorosyjskich wojskowych z użyciem systemu rakietowego BUK, sprowadzonego z terytorium Federacji Rosyjskiej i zwróconego na terytorium Federacji Rosyjskiej po jego uruchomieniu. Zgromadzenie wzywa wszystkie strony do pełnej współpracy ze śledztwem w celu pociągnięcia winnych do odpowiedzialności.

17. W związku z powyższym Zgromadzenie wzywa:

17.1. odpowiednie organy, zarówno Ukrainy, jak i Federacji Rosyjskiej, do:

17.1.1. skutecznego zbadania wszystkich przypadków poważnych naruszeń praw człowieka, prawdopodobnie popełnionych we wszystkich obszarach znajdujących się pod efektywną kontrolą;

17.1.2. pociągnięcia do odpowiedzialności osób winnych tych naruszeń, utrudniając tym samym wystąpienie podobnych naruszeń w przyszłości;

17.1.3. zapewnienia najwyższej możliwej rekompensaty ofiarom tych naruszeń;

17.1.4. przystąpienia do Rzymskiego Statutu Międzynarodowego Trybunału Karnego;

17.1.5. pełnej implementacji postanowień porozumienia mińskiego;

17.2. władze rosyjskie do:

17.2.1. przerwania swoich działań represyjnych, skierowanych przeciwko osobom lojalnym wobec władz ukraińskich we wszystkich obszarach znajdujących się pod efektywną kontrolą, w tym na Krymie, a w szczególności do przywrócenia historycznych praw krymskich Tatarów i pomocy w przywróceniu rządów prawa na całej Ukrainie Wschodniej;

17.2.2. jednoczesnego zapewnienia ochrony podstawowych praw mieszkańców na terenach znajdujących pod kontrolą „DRL” i „ŁRL” oraz zaspokojenia ich podstawowych potrzeb i wykorzystania w tym celu swoich de facto wpływów;

17.2.3. pomocy w niezależnym monitorowaniu sytuacji w sferze praw człowieka na wszystkich terytoriach ukraińskich znajdujących się pod efektywną kontrolą, w tym na Krymie;

17.2.4. wykorzystania wszystkich dostępnych, legalnych środków w celu rewizji orzeczenia Sądu Najwyższego Federacji Rosyjskiej w sprawie wyjęcia Medżlisu spod prawa, a także umożliwienia społeczności krymskich Tatarów samodzielnego wyboru swoich organów samorządu;

17.2.5. zapewnienia przedstawicielom organizacji międzynarodowych i pracownikom konsularnym Ukrainy nieograniczonego dostępu do więźniów, przeniesionych z terytorium znajdującego się pod kontrolą ukraińską, do instytucji penitencjarnych na terenie Federacji Rosyjskiej;

17.2.6. przeniesienia na Ukrainę tych skazanych obywateli Ukrainy, którzy wyrażą taką chęć, by mogli spędzić pozostały czas swojego wyroku na terytorium kontrolowanym przez władze ukraińskie;

17.2.7. wstrzymania praktyki transportowania z Krymu na terytorium Federacji Rosyjskiej osób nieposiadających obywatelstwa rosyjskiego, w tym transportowania osób skazanych na wyrok więzienia, które niezależnie od okoliczności znalazły się pod kontrolą Federacji Rosyjskiej na Krymie.

17.3. władze ukraińskie do uczynienia w miarę możliwości łatwiejszym życia codziennego mieszkańców niekontrolowanych terytoriów oraz osób wysiedlonych z tych terytoriów poprzez redukcję procedur administracyjnych dotyczących wypłaty emerytur i świadczeń pomocy społecznej oraz wspierania dostępu obywateli do wymiaru sprawiedliwości poprzez właściwe wyposażenie sądów i obsadzenie stanowisk w sądach w rejonach kontrolowanych przez rząd, którego jurysdykcja została rozpowszechniona na terytoriom niekontrolowanym;

17.4. rewizji ze strony Ukrainy w sprawie uchylania się od wykonywania postanowień Międzynarodowego Paktu Praw Obywatelskich i Politycznych, a także Europejskiej konwencji praw człowieka, na podstawie poszanowania konieczności, proporcjonalności i niedyskryminacji;

17.5. społeczność międzynarodową do tego, by wciąż zwracała uwagę na sytuację związaną z przestrzeganiem praw człowieka i sytuacją humanitarną osób mieszkających na terenach niekontrolowanych przez władze ukraińskie oraz by powstrzymywała się od wysuwania w stosunku do Ukrainy roszczeń, których realizacja przyczyni się do wzmocnienia nielegalnego statusu quo;

17.6. MTK do wykorzystania swojej jurysdykcji z zastosowaniem się do przedstawionych przez Ukrainę deklaracji w takim stopniu, w jakim jest to zgodne z prawem.

18. Zgromadzenie postanawia w pierwszej kolejności kontynuować monitorowanie stanu spraw w obszarze praw człowieka w strefie konfliktu na Donbasie i na Krymie”.

za: Jagiellonia.org