Bańki lekarskie mają długi, starożytny rodowód (używano ich w Chinach, Mezopotamii, Egipcie, Grecji), w Polsce powszechnie stosowane były do połowy XX wieku do leczenia chorób układu oddechowego. Przez kolejne kilka dekad kojarzyły się bardziej ze znachorstwem. Obecnie, wraz ze wzrostem zainteresowanie medycyną naturalną, przeżywają swój renesans, choć raczej wśród pacjentów niż lekarzy.

Bańki lekarskie – jak działają?

Działanie baniek lekarskich ma wynikać z faktu aktywowania układu odpornościowego do walki z mikrourazami podskórnymi, które powstają w miejscu ich stawiania.

W bańce tworzy się podciśnienie, pod wpływem którego pękają drobne naczynia krwionośne i dochodzi do wynaczynienia krwi. Krew z takiego podskórnego wylewu traktowana jest przez układ odpornościowy jako obce białko, co pobudza go do działania.

Następuje wzrost stężenie przeciwciał we krwi, które przedostają się do miejsca rzekomej infekcji, a ponieważ nie napotykają tam żadnych patogenów, zaczynają zwalczać infekcje toczącą się w pobliżu. Stąd tak ważne jest umiejętne dobranie miejsca stawiania baniek do miejsca, w którym toczy się stan zapalny.

Podejrzewa się również, że skuteczność baniek w leczeniu różnych schorzeń może wynikać z faktu rozszerzania się naczyń krwionośnych, które ma miejsce podczas tego zabiegi, co przyczynia się do zwiększonego przepływu krwi przez narządy i lepszego dotleniania organizmu.

Kiedy stawiać bańki?

Bańki lekarskie najczęściej wykorzystuje się do leczenia infekcji górnych i dolnych dróg oddechowych:

  • przeziębienia

  • grypy

  • zapalenia gardła

  • zapalenia krtani

  • zapalenia oskrzeli

  • zapalenia płuc

Rzadziej wykorzystywane do w przypadku

  • astmy

  • chorób stawów

  • bólów kręgosłupa

  • chorób układu krążenia

  • nerwobóli

Rodzaje baniek lekarskich

1. Bańki szklane − czyli ogniowe, przeznaczone do stawiania na gorąco; bańki ogrzewa się podpalonym wacikiem zanurzonym wcześniej w denaturacie. Po przyłożeniu rozgrzanej bańki do skóry, kiedy obniża się jej temperatura, tworzy się podciśnienie, które zasysa skórę do wnętrza bańki. Bańki szklane wymagają największej wprawy, ich nieumiejętne używanie grozi poparzeniem skóry.

2. Bańki próżniowe (bezogniowe) – prostsza w obsłudze wersja baniek, które nie grożą poparzeniem skóry. Bańki bezogniowe posiadają specjalny zawór, który odsysa powietrze przy pomocy wbudowanej pompki. Ponieważ w tym przypadku można kontrolować ciśnienie, które wytwarza się wewnątrz bańki, są one rekomendowane dla dzieci i seniorów.

3. Bańki gumowe (chińskie) – to rodzaj baniek próżniowych, nie zawierają one zaworu, próżnia wytwarza się poprzez ściskanie gumowej bańki przyłożonej do skóry.

Jak prawidłowo stawiać bańki?

Przed zabiegiem bańki powinny być dokładnie umyte oraz osuszone, a skóra należycie natłuszczona. Jeśli skóra jest mocno owłosiona, należy ją ogolić (inaczej bańki nie będą się trzymać).

Ogrzaną bańkę szklaną przykłada się do skóry, czekając aż nastąpi zassanie skóry do jej wnętrza, w przypadku baniek bezogniowych należy przyłożyć bańkę i odessać powietrze. Chorego wraz z postawionymi bańkami należy pozostawić pod kocem lub kołdrą przez około 15 minut. Bańki zdejmuje się lekko naciskając skórę wokół nich.

- Po zdjęciu bańki chory powinien czuć ciepło i rozciąganie. Niemal zawsze po pierwszym postawieniu baniek pojawiają się sińce albo okrągłe ślady w miejscach, gdzie znajdowały się bańki.

Jeśli podczas zabiegu pacjent poczuje ból, należy z tego miejsca usunąć bańkę. Przy kolejnym zabiegu nie należy stawiać bańki w miejscu, gdzie powstał pęcherz aż do jego całkowitego wyleczenia. Ślady, które powstały podczas zabiegu stawiania baniek, powinny zniknąć w ciągu tygodnia.

Gdzie postawić bańki? Będzie to uzależnione od dolegliwości:

  • w przypadku przeziębienia, grypy lub zapalenia płuc bańki stawiamy na klatce piersiowej lub na plecach;

  • jeżeli mamy do czynienia z rwą kulszową lub bólem kręgosłupa bańki stawiamy w okolicy lędźwiowej bądź krzyżowej;

  • jeśli zależy nam, by zwalczyć nerwobóle, bańki stawiamy po obu stronach wzdłuż kręgosłupa.

Niewskazane jest stawianie baniek w okolicach serca, dużych naczyń krwionośnych, na piersiach oraz w miejscach, gdzie mamy do czynienia ze zmianami skórnymi. Najlepiej będzie, jeżeli wybierzemy te najbardziej umięśnione partie ciała.

- Bardzo ważne jest to, aby pacjent pozostawał w cieple – to warunek skuteczności zabiegu.

Przeciwwskazania do stosowania baniek

Baniek nie wolno stawiać na kręgosłupie (można natomiast wzdłuż niego). Nie należy stawiać baniek na brzuchu kobietom w ciąży. Baniek nie powinno się stawiać osobom z wysoką gorączką (powyżej 38,5 st. C), przy urazach, obrzękach, stłuczeniach.

Planując stawianie baniek należy zwrócić uwagę na obecność owrzodzeń, pęcherzy i zmian ropnych na skórze – tych miejsc należy unikać. Nie można stawiać baniek, jeśli na skórze są rany lub rozległe blizny.

Pacjenci cierpiący na łuszczycę czy choroby przebiegające z wysypką mogą mieć postawione bańki tylko tam, gdzie nie ma widocznych zmian. Przy przeciwwskazaniach trzeba uwzględnić obecność chorób autoimmunologicznych u pacjenta, gdyż bezwzględnie nie można stawiać baniek u osób z toczniem i zespołem Sjögrena. Poważne zaburzenia również wykluczają wykonanie zabiegu.

- U dzieci oraz osób często zapadających na infekcję dróg oddechowych zaleca się stawianie baniek dwa razy w tygodniu. Seria 10-12 zabiegów ma poprawić odporność. Kurację należy rozpocząć przed sezonem na chorobowym.