Tomasz Wandas, Fronda.pl: 25 maja 2017 r. Sejm uchwalił ustawę o świadczeniach opieki zdrowotnej. Nowe przepisy wprowadzają m.in. obowiązek recept na wszystkie hormonalne środki antykoncepcyjne. Dotyczy to np. preparatu ellaOne czyli tabletki „pięć dni później”. Jak działa ta pigułka? 

Ks. prof. Andrzej Kobyliński: Zawarty w tabletkach „pięć dni później” hormon lewonorgestrel działa na kilka sposobów – w zależności od tego, w jakiej fazie cyklu płciowego jest przyjmująca ten preparat kobieta. Jeśli nie było jeszcze owulacji, to lewonorgestrel może ją hamować, zaburzać lub opóźniać. Działanie antyowulacyjne ma charakter antykoncepcyjny. Jeśli natomiast owulacja miała miejsce i doszło już do połączenia plemnika z komórką jajową, hormon lewonorgestrel powoduje zmiany w błonie śluzowej macicy, nie dopuszczając w ten sposób do zagnieżdżenia się w niej ludzkiego zarodka. Działanie antyimplantacyjne jest typowym działaniem wczesnoporonnym.

Czy nowe prawo ograniczy skalę stosowania tabletki ellaOne?

Ustawa przyjęta przez Sejm to dobry krok we właściwym kierunku. Pigułka ellaOne pojawiła się w naszych aptekach w 2010 r. Do 2015 r. była sprzedawana na receptę. Myślę, że najważniejsza jest w tym przypadku kontrola społeczna dostępu do tego preparatu dla osób nieletnich. Ciekawe dane dotyczące skali stosowania ellaOne pochodzą z Włoch. W tym kraju pigułka „pięć dni później” jest dostępna w aptekach bez recepty od maja 2015 r., natomiast od marca 2016 r. można kupić we włoskich aptekach bez recepty także pigułkę „dzień później”. Preparaty antykoncepcji postkoitalnej są dostępne bez recepty dla kobiet powyżej 18. roku życia. Gdy w 2014 r. tabletka „pięć dni później” była dostępna jedynie na receptę, sprzedano w ciągu roku ok. 13. tys. pigułek. Natomiast w 2016 r., już bez recept, sprzedano we Włoszech ok. 250 tys. tabletek ellaOne. To jest szalony wzrost skali stosowania tego preparatu.

Czy prawo jest jedynym narzędziem promocji określonych postaw moralnych?

Owszem, prawo pełni m.in. funkcję wychowawczą, ale kluczową sprawą jest rzetelna wiedza etyczna, budzenie świadomości i kształtowanie sumień. W dobie Internetu prawie wszystko staje się dostępne dla każdego – niestety, także środki hormonalne o działaniu aborcyjnym. Dzisiaj coraz trudniej regulować wiele kwestii poprzez odpowiednie ustawy. Coraz większą rolę odgrywają indywidualne sumienia ludzi i ich wrażliwość moralna.

W 2014 r. mieliśmy w naszym kraju bardzo głośną sprawę prof. Bogdana Chazana, który został niesłusznie zwolniony z pracy w szpitalu. W tej bolesnej historii pojawiło się wiele ważnych tematów dotyczących klauzuli sumienia lekarzy, aborcji czy początku życia człowieka. W jaki sposób podnosić dzisiaj poziom wiedzy etycznej i bioetycznej w naszym kraju?

To jest niezwykle ważna sprawa. Zagadnienia dotyczące nowych wyzwań moralnych powinny znaleźć swoje miejsce w szkołach, na wyższych uczelniach, w środkach masowej komunikacji itp. Rozwój nauki i techniki przyniesie nam z pewnością w najbliższych latach wiele nowych dylematów moralnych. Jedną z ważnych form kształcenia są studia podyplomowe. Na Uniwersytecie Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie są prowadzone od 2010 r. Studia Podyplomowe Bioetyki i Prawa Medycznego. Ich głównym celem jest przekazanie słuchaczom aktualnego stanu wiedzy w zakresie bioetyki i prawa medycznego oraz kształtowanie umiejętności wykorzystania zdobytej wiedzy do rozwiązywania konkretnych problemów etyczno-prawnych w praktyce zawodowej.

Kim są słuchacze tych studiów?

Grupę docelową stanowią lekarze, pielęgniarki i położne, personel medyczny, pracownicy administracji służby zdrowia, członkowie komisji bioetycznych i szpitalnych komisji etycznych, duchowni związani ze służbą zdrowia, pracownicy hospicjów i działacze ruchu hospicyjnego, osoby zainteresowane szeroko rozumianą problematyką etyczną i bioetyczną. Studia trwają dwa semestry. Zajęcia odbywają się w soboty i niedziele. Program studiów obejmuje 160 godzin wykładowych, realizowanych w ramach dziesięciu zjazdów. Ważną formą przekazywania wiedzy jest platforma e-learningowa, która umożliwia słuchaczom korzystanie z różnego rodzaju materiałów dydaktycznych. Szczegółowa oferta studiów znajduje się na stronie internetowej: http://www.cecib.uksw.edu.pl/studia-podyplomowe

Dziękuję za rozmowę.