Borówka czarna to roślina lecznicza, wspomagająca leczenie wielu chorób. Naukowcy i specjaliści od żywienia podkreślają liczne, dobroczynne właściwości jagód. Do celów leczniczych wykorzystujemy liście jak i owoce. Czarne jagody mają najsilniejsze właściwości bakteriobójcze i przeciwwirusowe.

Owoce jagód są źródłem kwasu foliowego, fito estrogenów i flawonoidów. Zawierają mnóstwo błonnika. Neutralizują wolne rodniki, zabijają wirusy i bakterie, obniżają poziom złego cholesterolu. Zawierają substancje, uelastyczniają naczynia krwionośne, biorą udział w produkcji czerwonych krwinek skutecznie przeciwdziałając anemii. Jagody poleca się osobom o słabym wzroku, zapobiegają jaskrze i zaćmie.

Liście borówki zawierają olejki eteryczne, antocyjany, glikozydy fenolowe głównie arbutynę, garbniki substancje ściągające, działające przeciwzapalnie, przeciwbakteryjnie, hamujące wydzielanie potu i łoju. Stosowane są w leczeniu trądziku, grzybicy i nadmiernej potliwości.

Jagody owoce czarnej borówki zawierają kwasy garbnikowe, kwasy owocowe ( jabłkowy, bursztynowy, cytrynowy ), karotenoidy, pektyny, witaminę C, witaminę A bardzo korzystnie wpływającą na wzrok, witaminę B1, B2, witaminę PP, antocyjany i glikozydy. Składniki mineralne ( makroelementy ) jak potas, fosfor i wapń. Mikroelementy miedzy innymi cynk, żelazo i mangan.

Antocyjany i garbniki wspomagają prawidłowe funkcjonowanie naszym oczom. Przyspieszają, wspomagają regenerację rodopsyny, barwnika znajdującego się w siatkówce oka, odpowiedzialnego za nasze widzenie po zmroku i widzenie przy niskim natężeniu światła. Opóźniają proces utraty wzroku chroniąc plamkę żółtą w siatkówce. Zapobiegają powiększaniu się krótkowzroczności i poprawiają widzenie w ciemnościach. U osób chorych na cukrzycę czarne jagody mogą spowodować częściowe ustępowanie zmian zwyrodnieniowych siatkówki. Wysoka zawartość anthocyanin w jagodach czarnych powoduje, że są wartościowym lekiem w leczeniu żylaków, hemoroidów, słabych naczyń krwionośnych.

Antocyjany to przeciwutleniacze, neutralizujące szkodliwe działanie wolnych rodników. Są to silne antyoksydanty, które oczyszczają nasz organizm i skórę z wolnych rodników, co przekłada się na opóźnianie procesów starczych i stanowi profilaktykę przeciwnowotworową. Najnowsze badania wykazały, że spożywanie dwóch garści jagód w tygodniu może zmniejszyć ryzyko wystąpienia wysokiego ciśnienia krwi, które prowadzi do chorób serca i udarów mózgu. Ochronę przed nadciśnieniem zapewniają zawarte w jagodach związki bioaktywne – antocyjany. Spożywanie jagód pomaga w walce ze stwardnieniem tętnic, które może prowadzić do zawału serca lub udaru mózgu. Jagody chronią także przed rakiem i chorobami Alzheimera.

Garbniki odpowiadają za zapierające działanie jagód. Jagody są również polecane, oczywiście bez dodatku cukru, osobą chorującym na cukrzycę. Zawarte w nich jony chromu oraz glukokininy, pomagają regulować poziom cukru we krwi. W liściach i owocach czarnych jagód występuje substancja insulino podobna o nazwie wakcynina, zwana roślinną insuliną.

Jagody były podstawą domowej apteczki naszych babć, były i są powszechnie wykorzystywane w medycynie ludowej już od dawnych czasów.

W czasach, gdy nie znane były antybiotyki, czarnymi jagodami leczono zakażenia, tyfus, a nawet polio. Zwalczano nimi gronkowca. Suszone owoce stosowano w przypadku wystąpienia biegunek, w chorobach pasożytniczych - jak owsica czy glistnica, w zatruciach metalami ciężkimi. Zastosowanie znalazły również liście rośliny, które podobnie jak suszone owoce okazywały się pomocne przy hamowaniu biegunek oraz w łagodzeniu stanów zapalnych dróg moczowych i przewodu pokarmowego.

Tak więc świeże owoce mają działanie rozluźniające przy zaparciach i jednocześnie przeciwbiegunkowe. Owoce suszone działają tylko przeciw biegunkowo, antyseptycznie, przeciwgorączkowo. Liście stosuje się w stanach zapalnych układu moczowego i przewodu pokarmowego oraz jako środek pomocniczy przy leczeniu w cukrzycy, retynopatii cukrzycowej, zapaleniu gruczołu krokowego.

Napary z suszonych owoców jagód działają uspokajająco i przeciwbólowo, a syropy leczą kaszel oraz infekcje układu oddechowego.

W czasie biegunki dobrze jest pić sok z jagód lub napar z suszonych jagód. Dzięki dużej zawartości garbników jagodowy sok i napar uszczelniają błony śluzowe żołądka, neutralizują szkodliwe produkty przemiany materii i spowalniają ruchy robaczkowe jelit. Sok z jagód jest uznawany za antidotum na zatrucia, gdyż wychwytuje z organizmu wszelkie toksyny.

Przemysł farmaceutyczny docenił dobroczynne właściwości jagód i wykorzystuje je do produkcji leków. Suszone liście jagód są jednym ze składników diabetosanu, mieszanki ziołowej dla cukrzyków. Ekstrakty z jagód znajdują się w preparatach okulistycznych. Stosuje się je zarówno w zaburzeniach mikro krążenia w gałce ocznej jak i chorobach siatkówki oka. Pomagają też po wielogodzinnej pracy przy komputerze.

Jagody również znalazły zastosowanie w kosmetyce do produkcji kosmetyków nawilżających i odżywiających skórę. Preparaty zawierające wyciąg z jagód działają wzmacniająco, ściągająco, wygładzają skórę, mają właściwości nawilżające, zmiękczające, wzmacniające naczynia krwionośne. Zalecane są osobom mającym cerę trądzikową, tłustą i do cery naczyniowej. Dzięki zawartości przeciwutleniaczy opóźniają proces starzenia się.

Najprościej umyte jagody jest posypać cukrem i delektować się ich smakiem. Najlepiej jeść je na surowo, sprawdzają się również jako dodatek do ciast i deserów. Przyrządza się z nich zupy, sosy, kompoty, soki, dżemy, konfitury. Dekorujemy nimi lody, babeczki, gofry, naleśniki, nadziewamy nimi pierogi i bułeczki drożdżowe. Jagody można mrozić lub zawekować, aby móc się nimi delektować cały rok i czerpać z nich lecznicze korzyści dla wzmocnienia naszej urody i zdrowia.

Pamiętajmy jednak zawsze o myciu zebranych leśnych owoców, gdyż spożywanie ich prosto z krzaka może nas narazić na wiele różnych chorób.