Fronda.pl: Czy lekarze podpisując Deklarację Wiary złamali konstytucję?

Joanna Potocka: Absolutnie nie. Deklaracja Wiary jest dokumentem o charakterze konfesyjnym natomiast prawnie jest on irrelewantny, nie ma znaczenia prawnego.

Niestety na lekarzy, którzy podpisali Deklarację Wiary trwają ataki. Dziś we "Wprost" oraz "Newsweeku" ukazały się artykuły oczerniające prof. Bogdana Chazana. W Polsce obowiązuje klauzula sumienia. Odwrócę więc poprzednie pytanie: czy osoby atakujące lekarzy, którzy podpisali Deklarację Wiary łamią konstytucję?

Nie znam tych konkretnych publikacji, więc nie mogę ich skomentować. Proszę jednak zwrócić uwagę, że ataki na osoby, które podpisały Deklarację Wiary przeprowadzają głównie środowiska, których reprezentanci ponieśli klęskę w ostatnich wyborach. Polacy w wyborach europejskich przecież masowo powiedzieli "nie" osobom kojarzonym z różnymi nowinkami obyczajowymi. Te środowiska starają się ponownie mocno zaistnieć ze swoim przekazem w świadomości opinii publicznej. Stąd, jak sądzę, te atakujące lekarzy wypowiedzi, to raczenie nas przekazem skierowanym na wywołanie skrajnych, negatywnych emocji. Ale oczywiście mogą to robić bo mamy w Polsce wolność słowa. Jej granicę stanowi znieważenie lub zniesławienie drugiej osoby. Jeśli te granice zostaną przekroczone to rzecz jasna można rozważać skorzystanie z drogi prawnej. Tutaj jednak każdy przypadek trzeba byłoby badać indywidualnie.

Drugim celem tej medialnej akcji, choć może pierwszym jeśli chodzi o ważność, jest zastraszenie środowiska medycznego. Chodzi o zatrzymanie akcji zbierania podpisów pod Deklaracją Wiary, bo ta akcja wciąż trwa.

Władze w Polsce dążą do ratyfikacji Konwencji o zapobieganiu i zwalczaniu przemocy wobec kobiet i przemocy domowej. Jeśli tak by się stało czy w takiej sytuacji lekarz mógłby się powoływać na klauzulę sumienia?

Nie jest łatwo w krótkich słowach wyjaśnić związek tzw. konwencji przemocowej z polskim prawem medycznym. Sądzę, że lepiej zwrócić uwagę na znaczenie społeczne i polityczne tego, co dzieje się wokół Deklaracji Wiary. W bardzo krótkim czasie aż 3 proc. ogółu lekarzy w Polsce podpisało Deklarację Wiary, a akcja podpisywania wciąż trwa, choć być może zostanie gwałtownie zatrzymana przez te medialne ataki, o których Pani wspomniała. Oznacza to, że pewna, całkiem spora populacja lekarzy wskazuje jak bardzo ważne są kwestie etyczne przy podejmowaniu decyzji zawodowych. Gdyby lekarze zaczęli masowo korzystać z gwarantowanej prawem klauzuli sumienia byłby to bardzo poważny sygnał ostrzegawczy dla rządzących, pokazujący że prawo w Polsce jest źle skonstruowane. Skorzystanie z klauzuli sumienia oznacza przecież, że prawo wymusza działania sprzeczne z kanonem etycznym, który funkcjonuje w społeczeństwie. Oznacza, że prawo wymusza na lekarzu podejmowanie działań, które uważa za obiektywnie złe, złe dla zdrowia pacjenta. Bo w końcu o dobro pacjenta w decyzjach medycznych idzie. Sądzę, że należałoby się w związku z tym zastanowić czy obowiązujące obecnie prawo (czy prawo projektowane, bo do sfery postulatywnej także odnosi się Deklaracja Wiary) jest słuszne i sprawiedliwe.

Joanna Potocka, prawnik, publicystka

Rozmawiała Agata Bruchwald