Radni zaczęli rozchodzić się do domów, wobec czego głośno zaprotestowali zaproszeni związkowcy. Na znak sprzeciwu ogłosili pozostanie w sali sesyjnej Urzędu Wojewódzkiego i zagrozili rozpoczęciem w niej strajku okupacyjnego. Dla władz była to niewygodna sytuacja, ponieważ od trzech dni w Bydgoszczy rolnicy prowadzili podobny strajk w siedzibie Zjednoczonego Stronnictwa Ludowego przy ul. Dworcowej 87. Dodatkowo, przed budynkiem zaczęli gromadzić się związkowcy wezwani tutaj, aby swoją obecnością wzmocnili pozycję negocjacyjną kolegów obecnych na sesji WRN.
Po kilku godzinach negocjacji władze wezwały oddziały milicji i ZOMO, które zaczęły usuwać siłą protestujących w sali sesyjnej Urzędu Wojewódzkiego związkowców i rolników. Doszło do poturbowania kilku osób, w efekcie Michał Bartoszcze, Mariusz Łabentowicz i Jan Rulewski trafili do szpitala. Informacje na ten temat w szybkim tempie rozeszły się po całym kraju. Dość szybko lokalny incydent przekształcił się w ogólnopolski kryzys społeczno-polityczny, o którym dyskutowano nie tylko w Polsce, ale również poza jej granicami. Na temat kryzysu bydgoskiego wypowiadali się przywódcy i przedstawiciele wielu państw, w tym papież Jan Paweł II.
W proteście wobec tego, co stało się w Bydgoszczy lokalni związkowcy przeprowadzili 20 marca w regionie bydgoskim dwugodzinny strajk protestacyjny. Natomiast na 23–24 marca zwołano do Bydgoszczy posiedzenie władz krajowych NSZZ „Solidarność”. Podczas odbywających się wówczas burzliwych obrad uchwalono, że 27 marca przeprowadzony będzie czterogodzinny strajk ostrzegawczy, a jeśli nie przyniesie on wymiernych korzyści, 31 marca ogłoszony zostanie strajk generalny.
Strajk ostrzegawczy z 27 marca objął swoim zasięgiem cały kraj. Szacuje się, że wzięło w nim udział 62 proc. wszystkich pracowników pierwszej zmiany, chociaż np. w Bydgoszczy odsetek ten był znacznie wyższy i sięgał aż 87 proc. Strajkowały zakłady pracy, urzędy, szkoły, uczelnie wyższe. Była to największa akcja strajkowa w latach osiemdziesiątych ubiegłego wieku, swoją liczebnością przewyższająca tę z sierpnia 1980 r. Protest ukazał władzom skalę poparcia społecznego dla „Solidarności”. Był on również silnym wsparciem dla negocjujących z władzami związkowców, którzy od samego początku spotykali się z najważniejszymi osobami w państwie i partii, w tym z Wojciechem Jaruzelskim, Mieczysławem Rakowskim i Stanisławem Cioskiem. Negocjatorem był kardynał Stefan Wyszyński, który wzywał do zawarcia kompromisu.
Ostatecznie do strajku generalnego nie doszło, ponieważ 30 marca władze zawarły ze związkowcami porozumienie, które od miejsca jego podpisania nazywane było porozumieniem warszawskim. W jego ramach „Solidarność” wycofała się z organizacji strajku generalnego, a władze zobowiązały się wyjaśnić sprawę pobicia związkowców, wskazać i ukarać winnych wydarzeń bydgoskich, a także wydać zgodę na rejestrację rolniczej „Solidarności”, co ostatecznie nastąpiło 12 maja 1981 r.
Dramatyzm sytuacji w marcu 1981 r. w Bydgoszczy podsycała świadomość, że w tym samym czasie w Polsce odbywały się manewry wojskowe państw Układu Warszawskiego o kryptonimie „Sojuz ‘81”. W powszechnej opinii uczestniczące w nich wojska w każdej chwili mogły być użyte do stłumienia protestów społecznych. Kolportowane były nawet informacje głoszące, że wydarzenia w Bydgoszczy miały być prowokacją dokonaną po to, aby dać władzom pretekst do wprowadzenia w Polsce stanu wojennego. Na szczęście dla Polaków informacje te nie były prawdziwe.
Bibliografia selektywna dot. Bydgoskiego Marca 1981 r.
- Bydgoski marzec 1981, oprac. R. Gajos, Bydgoszcz-Gdańsk 2009 r.
- Chinciński T., „Noteć” przeciw rolniczej „Solidarności”, „Biuletyn Instytutu Pamięci Narodowej” 2006, nr 3/4
- Chinciński T., Bydgoski marzec 1981 roku, „Biuletyn Instytutu Pamięci Narodowej” 2002, nr 12
- Chinciński T., Kryzys bydgoski. Operacja o kryptonimie „Sesja” [w:] Nad Bałtykiem. W kręgu polityki, gospodarki, problemów narodowościowych i społecznych w XIX i XX wieku. Księga jubileuszowa poświecona prof. Mieczysławowi Wojciechowskiemu, red. M. Wołos, J. Kłaczkow, Z. Karpus, Toruń 2005 r.
- Chinciński T., Od strajków sierpniowych do wydarzeń marcowych. Pierwsze miesiące Niezależnego Samorządnego Związku Zawodowego „Solidarność” w Bydgoszczy (VIII 1980-III/IV 1981) [w:] W cieniu bydgoskiego marca ’81. Studia i szkice z dziejów NSZZ „Solidarność” w Bydgoszczy, „Zeszyty Historyczne Zarządu Regionu Bydgoskiego NSZZ »Solidarność« i Muzeum Wolności i »Solidarności« w Bydgoszczy 2006, z. 1
- Chinciński T., Stanisław Kuczyński (1932-1995), tajny współpracownik Służby Bezpieczeństwa w środowisku bydgoskiej „Solidarności”, „Aparat Represji w Polsce Ludowej 1944-1989” 2006, nr 2
- Czabański K., Bydgoszcz-marzec 1981. Dokumenty, komentarze, relacje, Warszawa 1987 r.
- Dudek A., Bydgoska łamigłówka [w:] idem, PRL bez makijażu, Kraków 2008 r.
- Grysińska K., Obraz wydarzeń marcowych 1981 r. w Bydgoszczy w mediach, „Kronika Bydgoska” 2005, t. 26
- Grysińska-Jarmuła K., NSZZ Rolników Indywidualnych »Solidarność« w Bydgoszczy w latach 1980-1981, „Kronika Bydgoska” 2011, t. 32
- Hatka W., Oblicze ziemi. Początki Solidarności rolniczej: dokumenty, kalendarium wydarzeń, Bydgoszcz 2007 r.
- Holzer J., »Solidarność« 1980-1981. Geneza i historia, Warszawa 1983 r.
- Kaczorowski A.W., Kozłowski T., Olaszek J., »Solidarność« Rolników 1980-1989, Warszawa 2010 r.
- Konfrontacje i negocjacje. Wokół konfliktów społeczno-politycznych w PRL z początku lat osiemdziesiątych XX w., red. M. Golon, K. Osiński, Bydgoszcz-Gdańsk 2015 r.
- Krajowa Komisja Porozumiewawcza NSZZ „Solidarność”. Posiedzenie w dniach 31 III-1 IV 1981 r., Warszawa 1987 r.
- Kryzys bydgoski 1981 w relacjach świadków, oprac. A. Dębska, M. Kowalczyk, Warszawa 2013 r.
- Kryzys bydgoski 1981. Przyczyny, przebieg, konsekwencje. Tom II: Dokumenty, oprac. R. Gajos, K. Osiński, P. Rybarczyk, Bydgoszcz-Gdańsk-Warszawa 2013 r.
- Marzec 1981. Perspektywa »społeczeństwa obywatelskiego«. Materiały z sesji naukowej i uroczystości odsłonięcia kamienia memorialnego, red. A. Bezwiński, Bydgoszcz 2001 r.
- Niemczyk J., Rekonstrukcja wydarzeń w gmachu Urzędu Wojewódzkiego w Bydgoszczy z 19 marca 1981 r., „Kronika Bydgoska” 1991, t. 13
- Osiński K. Komunistyczna bezpieka wobec bydgoskiej „Solidarności” w latach 1980-1981, „Biuletyn Instytutu Pamięci Narodowej” 2010, nr 9/10
- Osiński K., Rybarczyk P., Kryzys bydgoski 1981. Przyczyny, przebieg, konsekwencje. Tom I: Monografia, Bydgoszcz-Gdańsk-Warszawa 2013 r.
- Osiński K., Zarys dziejów NSZZ »Solidarność« Regionu Bydgoskiego (1980-1990), Gdańsk 2010 r.
- Paczkowski A., Droga do »mniejszego zła«”. Strategia i taktyka obozu władzy lipiec 1980-styczeń 1982, Kraków 2002 r.
- Pisarek W., Tyrański W., Wydarzenia bydgoskie w relacjach prasowych, „Zeszyty Prasoznawcze” 1981, nr 4
- Polak W., Wydarzenia marca 1981 r. w Toruniu [w:] idem, Historia ciągle żywa. Studia i materiały, Toruń 2011 r.
- Posiedzenie Krajowej Komisji Porozumiewawczej NSZZ „Solidarności” 23-24 marca 1981 r., Warszawa 1986 r.
- Przed i po 13 grudnia. Państwa bloku wschodniego wobec kryzysu w PRL 1980-1982, t. 1: Sierpień 1980-Marzec 1981, wybór, wstęp i oprac. Ł. Kamiński, Warszawa 2006 r.
- PZPR a „Solidarność” 1980-1981. Tajne dokumenty Biura Politycznego, wstęp T. Kozłowski, Warszawa 2013 r.
- Sielezin J.R., Płaszczyzna konfrontacji politycznej między „Solidarnością” a władzą w latach 1980-1981, Wrocław 2005 r.
- Szymaniak M., Służba Bezpieczeństwa przeciwko bydgoskiej »Solidarności«. Taktyka działania-struktury-funkcjonariusze (1980-1982) [w:] Szkice z dziejów NSZZ »Solidarność« na Pomorzu Gdańskim i Kujawach (1980-1990), red. I. Hałagida, Bydgoszcz-Gdańsk 2012 r.
- Tokarczuk A., Mój czas. Flirty z historią, Warszawa 2017 r.
- Wenderlich J., Lubiewska E., Nasza wolność. Bydgoski Marzec. Kalendarium wydarzeń, Bydgoszcz 2007 r.