Ile neuronów jest w ludzkim mózgu?

Szacuje się, że mózg dorosłego człowieka zawiera około 86 miliardów neuronów. Każdy z tych neuronów to komórka nerwowa — często niewielka, o skomplikowanej budowie z licznymi wypustkami: aksonem (przewodem wychodzącym z komórki) i dendrytami (wypustkami odbierającymi sygnały). Dzięki temu możliwe są reakcje myślowe, wzrok, ruch, emocje — wszystko to, co czyni nas ludźmi.

Sieć połączeń i ich skala

Neurony łączą się z sobą nie parami, ale tworząc skomplikowaną sieć. Liczba synaps — czyli miejsc kontaktu między neuronami — jest ogromna: mówi się o setkach miliardów, a nawet bilionach połączeń. Te połączenia pozwalają na transmisję impulsów nerwowych z prędkością, która może dorównywać prędkości samolotu… dzięki temu mózg potrafi reagować w ułamkach sekundy.

A co z długością „kabli”? — neuronowych autostrad

Jeśli spróbować „rozciągnąć” wszystkie aksony i dendryty — wszystkie wypustki neuronów — to ich łączna długość byłaby porażająca. W jednym oszacowaniu przyjęto, że suma ta osiąga na poziomie setek tysięcy kilometrów — co oznacza, że łączna długość funkcjonalnych połączeń w naszym mózgu wystarczyłaby, by wielokrotnie okrążyć Ziemię. To pokazuje, jak niewiarygodnie skomplikowanym systemem jest nasz mózg: mimo że waży ok. 1,5 kilograma, mieści struktury sieciowe o złożoności, jakiej nie potrafimy jeszcze w pełni pojąć.

Co to oznacza dla nas?

  • Gigantyczna pojemność i elastyczność — dzięki ogromnej liczbie neuronów i synaps, mózg potrafi uczyć się, zapamiętywać, adaptować do zmian. Każde doświadczenie, każda myśl to wynik aktywności tej sieci.

  • Skala trudna do objęcia rozumem — liczby jak „86 miliardów neuronów” albo „setki tysięcy kilometrów połączeń” są trudne do wyobrażenia, dlatego często ułatwiamy to porównaniami (np. obwodów Ziemi).

  • Wyjątkowość ludzkiego mózgu — żaden znany nam organ ani sztuczna maszyna (jak na razie) nie dorównują mu skalą połączeń i możliwości przetwarzania informacji.

Wciąż odkrywamy jego tajemnice

Pomimo wielkiego postępu w neurobiologii, wciąż nie znamy wszystkich mechanizmów działania mózgu — nie rozumiemy dokładnie, jak z tej sieci neuronów rodzą się myśli, uczucia, świadomość. Prace nad „mapą połączeń mózgowych” (tzw. connectome) pokazują, że nawet fragment mózgu — o wielkości np. milimetra sześciennego — zawiera tysiące neuronów, miliony synaps i przypomina skomplikowaną metropolię z gęstą siecią ulic.

Podsumowując, ludzki mózg to architektura zaprojektowana z rozmachem, którego skala budzi szacunek: miliardy neuronów, setki tysięcy kilometrów połączeń — to realne, choć trudno uchwytne liczby. Dzięki temu jesteśmy w stanie myśleć, odczuwać, tworzyć. Jednocześnie ten obraz uświadamia, jak niewiele jeszcze wiemy i jak wiele przed nami — wciąż trwa eksploracja tego, co najważniejsze: samego siebie.

Jerzy Mróz