Kluczowa, dla wydarzeń, okazała się data 20 maja 1901 r. Tego dnia niemiecki nauczyciel Schölzchen wymierzył karę cielesną 14 dzieciom za odmowę odpowiadania w języku niemieckim na lekcji religii. W reakcji na to zdarzenie przed szkołą zebrał się wzburzony tłum. Uczestników protestu władze niemieckie ukarały więzieniem i grzywnami, łącznie władze pruskie skazały 25 osób. Wiele dzieci, w ramach kary, miało przedłużony obowiązek szkolny. Przywódcą duchowym strajku był ks. Jan Laskowski.

Dzieci były jednak nieugięte. Brutalne prześladowania we Wrześni przez pruski rząd doprowadziły do wzmocnienia oporu przeciwko germanizacji. Co więcej sprawa ta zjednoczyła Polaków ze wszystkich zaborów. Przeciw brutalnej germanizacji polskich dzieci protestowali Maria Konopnicka oraz Henryk Sienkiewicz. Poetka napisała wiersz „O Wrześni”, a Sienkiewicz w krakowskim czasopiśmie "Czas" opublikował dwa listy: w listopadzie 1901 roku – O gwałtach pruskich oraz List otwarty do J.C.M. Wilhelma II, króla pruskiego w listopadzie 1906 r. W pismach piętnował postępowanie władz pruskich wobec polskich dzieci, a także antypolską politykę pruską. List noblisty z 1906 roku wydrukowały wszystkie polskie gazety w zaborach austriackim i rosyjskim oraz wiele czasopism zagranicznych. Czytamy w nim:

"Szkoła, a w niej nauczyciel, w Królestwie Pruskim nie jest przewodnikiem, który dziecko polskie oświeca i prowadzi do Boga, ale jakimś bezlitosnym ogrodnikiem, którego urzędowym obowiązkiem jest zdrową polską latorośl przemocą przerobić, choćby na krzywą i skarlałą płonkę niemiecką. I oto z każdym rokiem więcej w tych szkołach łez, więcej świstu rózeg, więcej męczeństwa. (...) W dzisiejszych czasach wysuwa się, jako największa, tylko jedna wojna: całego państwa, całej potęgi pruskiej z dziećmi". (Henryk Sienkiewicz 19 listopada 1906 "List otwarty Henryka Sienkiewicza do Wilhelma II, Króla pruskiego).

Dzieci z Wrześni stały się autorytetem dla uczniów z pozostałych szkół w zaborze pruskim. W 1906 r. opór dzieci, podtrzymywany przez rodziców, przybrał postać powszechnego strajku. W czasie strajku był czas kiedy równocześnie protestowało ok. 75 tys. dzieci w ok. 800 szkołach, a łącznie w zaorze było ich 1100.

Ab