Salafici są jednym z nurtów fundamentalizmu islamskiego. Innym nurtem fundamentalizmu islamskiego są islamiści (którzy w pewnych sprawach różnią się od salafitów). Wspólnym celem fundamentalistów islamskich jest oczyszczenie islamu ze wszystkich naleciałości, powrót do korzeni, „uwolnienie tożsamości muzułmanów od wpływu cywilizacji zachodniej, a ostatecznie budowa państwa islamskiego opartego na szariacie”. Według fundamentalistów islamskich „stworzenie globalnego państwa islamskiego jest boskim planem” - fundamentalistów nie zraża nawet to, że w Koranie ani innych pismach nie ma nic na ten temat.

Salafici mają odmienne poglądy od islamistów w kwestii demokracji. Niektórzy islamiści „wyrażają pogląd, że nowoczesne instytucje demokratyczne” (wolne wybory i system wielopartyjny) nie są sprzeczne z zasadami islamu – oczywiście chodzi o to, że w islamskim państwie o władzę świecką mogą w wyborach demokratycznych konkurować różne partie islamskie wybierane przez wszystkich obywateli islamskich. Salafici odrzucają jakiekolwiek formy wewnętrznej islamskiej demokracji i opowiadają się tylko za niedemokratycznym jedynowładztwem kalifa. Salafici są nie tylko wrogami demokracji, ale i państw narodowych oraz wszelkich dotychczasowych władz. W opinii salafitów należy przywrócić rzeczywistość społeczną dokładnie taka samą, jaka była za czasów Mahometa. Salafici chcą mieć monopol, na decydowanie co jest ortodoksyjne a co nie. Odrzucają prawa człowieka, demokracje, bezwzględnie egzekwują moralność, ubiór i normy społeczne.

Celem salafitów jest obalenie wszelkich istniejących władz, w tym i władz islamskich, i stworzenie jednej globalnej Wdzydz kalifa. Kiedy islamiści mogą być sunnitami i szyitami, to salafici za muzułmanów uznają tylko sunnitów – dla salafitów szyici to plugawi poganie.

Salafityzm wywodzi się z islamizmu egipskiego, związany jest z wahabizmem (który odrzuca wszelkie interpretacje islamu i dąży do powrotu warunków życia społecznego z czasów Mahometa i pierwszych kalifów). Wahabizm to „literalna interpretacja prawa koranicznego i sunny, konieczność surowego przestrzegania prawa szariatu, odrzucenie mistycyzmu” i wielowiekowych tradycji.

Gdy islamiści chcą by islam był przewodnią religią i szariat obowiązywał wszystkich w tym i niewiernych „traktowanych jako obywatele drugiej kategorii” to salafici „nie dopuszczają do istnienia niewiernych i dążą do ich zniszczenia”, wszelkimi metodami, w tym i terroryzmem.

Salafici nie stanowią ideowego monolitu, różnią się tym, kogo uważają za wroga, mają wielu ideologów, strony internetowe i licznych zwolenników wśród internautów. Nie mają jednego manifestu, choć łączy ich selektywna i jednoznaczna interpretacja pism. Dążą do zniszczenia wszystkich państw narodowych, obalenia wszystkich władz odrzucenia demokracji – uznając, że jedynym prawodawcą może być Bóg, a tworzenie praw przez ludzi jest bluźnierczym przypisywaniem ludziom kompetencji Boga.

Celem salafitów jest powstanie globalnego sunnickiego kalifatu na drodze zniszczenia wroga i podporządkowania sobie jego terytorium – w ramach ekspansji mają być zniszczeni szyici (rządzący Iranem) oraz wszelkie nurty islamu prócz sunnitów, chrześcijanie i Żydzi, islamskie państwa narodowe, demokratyczne władze w państwach islamskich. Walka o kalifat musi być zdaniem salafitów globalna i prowadzona wszelkimi metodami (hybrydowa). W interesie walki o kalifat można zabijać też prawowiernych muzułmanów. Salafici są przeciwni nawracaniu. Odmiennie od salafitów Al Kaida nie uznawała wszystkich innych niż sunnici muzułmanów za wrogów.

Salafityzm zapowiada wymordowanie wszystkich wrogów mężczyzn, a ich kobiety i dzieci uczynienie niewolnikami. Salafici gloryfikują masowe mordy i niewolnictwo. Cechą salafityzmu jest nienawiść do zachodu, dążenie do zniszczenia cywilizacji zachodniej, zakaz jakichkolwiek kontaktów z przejawami cywilizacji zachodniej, zwalczanie nacjonalizmów, realizacja globalistycznych i internacjonalnych celów, zwalczanie władz islamskich czerpiących z zachodu, ustanowienie jednej politycznej i religijnej władzy.

Emanacją salafitów było najpierw Al Kaida, a potem Państwo Islamskie, które w 2014 roku odłączyło się od Al Kaidy. Państwo Islamskie chciało mieć monopol i wymagało od innych islamskich organizacji podporządkowania – równocześnie w jego łonie trwał ostry spór o przywództwo. Cechą Państwa Islamskiego była selektywna interpretacja Koranu, prowadzenie wojny religijnej ze wszystkimi, asymetryczne działania.

Więcej informacji o salafitach, islamistach, Państwie Islamskim i realiach Bliskiego Wschodu można znaleźć w wydanej nakładem wydawnictwa Rytm, pracy „Państwo Islamskie. Nowe oblicze terroryzmu?” autorstwa dr Marty Stempień (z Instytut Nauk Społecznych i Bezpieczeństwa Uniwersytetu Przyrodniczo-Humanistycznego w Siedlcach).

Jan Bodakowski