Upływa ustawowy termin zlikwidowania tajnego zbioru dokumentów wytworzonych przez służby specjalne PRL, które były utajnione ze względu na potencjalne zagrożenie dla bezpieczeństwa państwa.

Prezes Instytut Pamięci Narodowej Jarosław Szarek wyjaśnia, że choć nie wszystkie dokumenty uda się w piątek przenieść do zbioru otwartego, to formalnie, tak zwana „zetka” przestaje istnieć. 

– Zgodnie z ustawą 16 czerwca powinni państwo otrzymać informację, ile dokumentów z tzw. zbioru zastrzeżonego uzyskało klauzulę tajności, którą nadaje Instytut Pamięci Narodowej. Niestety tej informacji dzisiaj nie możemy podać. Wynika to z tego, iż dopiero w ubiegłym tygodniu Agencja Wywiadu, a w tym tygodniu Agencja Bezpieczeństwa Wewnętrznego przekazała nam swoje wnioski, którym dokumentom proponują nadać klauzulę tajności. W sumie to jest ponad 1500 sygnatur. Nie jesteśmy w stanie w tak krótkim czasie, może kilkudziesięciu godzin, zapoznać się z tymi dokumentami – oznajmił na spotkaniu z dziennikarzami prezes IPN.

Zastrzegł, że Instytut „zrobił wszystko, żeby taka sytuacja nie miała miejsca”. Przypomniał też, iż na mocy ustawy to prezes IPN jest instancją, która ostatecznie decyduje o nadaniu klauzuli tajności wybranym dokumentom.

Dyrektor Archiwum IPN Marzena Kruk przedstawiła dotychczasowe wyniki współpracy ze służbami w zakresie przeglądu materiałów ze zbioru zastrzeżonego. W okresie od 16 czerwca 2016 roku do 13 czerwca 2017 roku Agencja Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencja Wywiadu, Straż Graniczna oraz Ministerstwo Obrony Narodowej skierowały do prezesa IPN 332 pisma dotyczące nienadawania klauzuli tajności w stosunku do 21053 jednostek archiwalnych. Wojskowe służby specjalne (Służba Wywiadu Wojskowego i Służba Kontrwywiadu Wojskowego) nie przesłały dotychczas żadnych wniosków w tej sprawie. Ogółem do chwili obecnej brakuje stanowiska służb w odniesieniu do 2363 jednostek archiwalnych podlegających przeglądowi.

Niektóre z przesłanych wniosków oraz ich uzasadnienia budzą poważne zastrzeżenia prezesa IPN i powołanej przez niego komisji, mającej poddać weryfikacji propozycje przedstawione przez przedstawicieli służb specjalnych.

Wśród dotychczas odtajnionych dokumentów znalazły się akta rezydentur m.in. w Ottawie, Londynie, Paryżu, Tokio, dokumentacja Pionu „N” Departamentu I MSW, w tym teczki personalne pracowników kadrowych „N”, teczki rozpracowania obiektowego dotyczące m.in. działalności CIA, a także akta operacyjne dotyczące m.in. Normana Davies.

ol/Polskie Radio, IPN.gov.pl