Maria, choć w pełni Łaski przekroczyła granice świata stworzonego i została wywyższona nad cały rodzaj ludzki, jako Niepokalana i Wniebowzięta, nie przestała być jedną z nas i prze z swe nieskazitelne człowieczeństwo jest wzorem i przedstawicielką ludzkości w apoteozie. Albowiem w przedwiecznej Myśli bożej cała ludzkość została - już w planie stworzenia - wyniesiona ponad naturę stworzon ą d o uczestnictw a w życi u wewnętrzny m Trójc y Święte j (teologia Kościoła wschodniego zwie to przywileje m bogoczłowieczeństw a - teandria). Dlateg o świętoś ć Mari i jes t archetypem stan u przeznaczoneg o wszystkim narodzonym z Ducha, którzy przeobrazili się w "nowego Chrystusa". Podobnie jej wzięcie do nieb a jest figurą wniebowzięcia ziemi tj. ludzkośc i odnowionej w Chrystusie żyjącym i w Kościel e czasów ostatecznych, któr y jako Nowe Jeruzalem ma się urzeczywistnić w "wieku panowani a Chrystusa" ("albowiem stare niebo i stara ziemia przeminęły").

Podług filozofii absolutnej Wrońskiego (nazwanej tak, bo ugruntowanej na odkryciu esencji Absolutu) dogmaty są to nie tylko prawdy spekulatywne, przekraczające mo c poznawcz ą rozum u przyrodzonego , gdy ż dotycząc e rzeczywistości transcendentnych lec z i problemat y praktyczne (poryzmaty) zadane wszystkim ludziom do rozwiązania i wypełnienia. Jak Chrystus jest dla nas "pierworodnym wśród braci" a Jego przemienienie, zmartwychwstanie i wniebowstąpienie jest wzorem do urzeczywistnienia dla całej ludzkości, tak i dogmat y maryjne , ja k zrodzeni e Boga-Człowieka , bezgrzesznoś ć i wniebowzięcie są dla nas kluczem do zrozumienia Myśli bożej, która ma być przez ludzkoś ć n a foru m histori i zrealizowana . Zary s te j Myśl i bożej , zrozumianej i dopełnionej niegdy ś przez matkę Stworzyciela i Odkupiciel a odczytać ma filozofia absolutna czyli now a filozofia chrześcijańska (a więc również now a eklezjologia , now a soteriologi a i now a historiozofi a chrześcijańska) ukazując a drogę zbawienia w kategoriach dostępnych dl a tradycji soteriologicznej wszystkich religii i cywilizacji: judaizmu, braminizmu, buddyzmu, Islamu, taoizmu i konfucjanizmu.

"Maria jako uosobieni e Myśl i bożej , o d Genez y mojżeszowe j aż do Apokalipsy, jes t figurą tej wiedz y najwyższe j o transcendencj i Absolutu i samourzeczywistnienia się człowieka a więc patronką f olozof ii chrześcijańskiej, której zrąb dała tak mało jeszcze znana polska filozofia religijna XIX wieku."

Może dlatego naró d polski , w przeczuci u teg o szczególneg o posłannictwa, ta k bardz o umiłowa ł matk ę Bog a i nazyw a J ą w Litani i Loretańskiej Królową Korony Polskiej. I może dlatego największy z myślicieli polskich pisze w swych "Prolegomenach do Mesjanizmu", że Rozum stwórczy Boga, odtworzony przez narodzenie z Ducha w człowieku to owa Dziewica , która zdepcze głowę węża i któr ą filozofia jego wprowadza dziś "do świątyni ludzkości". Moż e też dlatego - przez dziwny zbieg wydarzeń wskazujący na opatrznościową interwencję Bog a w dziejach - enigmatyczne dotąd odkrycie istoty Absolutu czyli transcendentnej esencji bożej , dokonane zostało przez Józefa Mari ę Hoene-Wrońskieg o w dniu 15 sierpni a (180 3 r.) , w święt o Wniebowzięcia Najświętsze j Marii Panny .

Filozofia absolutna, które j fundament stanowi skonstruowan e przez Wrońskiego "Praw o Stworzeni a wszelkiej rzeczywistości " (Lo i d e Cration) ugruntowane z kolei na wspomnianym wyżej odkryciu istoty Absolutu, odtwarza jakby rozwój progresywny wszechświata aż do powstania człowieka. Od tego etapu genezy - a szczególności od upadku i rehabilitacj i moralne j ludzkości dzięki objawieniom religijnym - rozpoczyna się pochód powrotny jej do Boga, regulowany przez prawo najwyższe historii, które Wroński nazywa Prawem Postępu (moralnego). Olbrzymi a ta doktryna, rozwinięt a w kilkudziesięciu dziełach, nie może być tutaj streszczona. Wystarczy powiedzieć, że ukazuje ona związek nierozerwalny nowej folozof ii chrześcijańskiej z nową historiozofią chrześcijańską, w której cel ostateczny postępu wyznaczony jest a priori przez religię, a w szczególności prze z Objawienie Starego i Noweg o Testamentu. Zdaniem Wrońskieg o interpretacj a dziejów , pomijając a ce l odrodzeni a duchowego i tworzenia się własnego postawiony ludzkości przez Chrystusa, nie zasługuje na miano filozofii historii.

W Prawi e Postęp u Wrońskieg o rozwó j historyczn y ludzkośc i uwarunkowany jest nieodwołalnie przez boski plan zbawienia i przez przyjście Jezusa Chrystusa. Jednakże atrubut wolnej woli, przysługując y człowiekowi jako istocie rozumnej, stworzonej na obraz boży, sprawia, że plan ten może być przyjęty prze z ludzkoś ć lu b odrzucony. Stą d antynomia zasady boskiej (lex divina) i zasady ludzkiej (lex humana) w dziejach, dopuszczająca nawet ich konflikt, którego punkt kulminacyjny widzi Wroński w epoce współczesnej (5-tej w strukturze Prawa Postępu), nazwanej przezeń erą krytyczną lub erą wrzenia rewolucyjnego. Istnieje w niej niebezpieczeństwo ponownego upadku moralnego ludzkośc i (l a nouvell e chute moral e de Thumanite ) z inspiracj i szatańskiej, a nawet demonicznego samozniszczenia. Jedynym sposobem ocalenia ludzkośc i w tym momenci e krytycznym jej dziejów jest odsłonięcie całej, absolutnej prawdy, zawartej w odwiecznej Myśl i boże j o stworzeniu i zbawieniu człowieka. Przynieś ć ją moż e tylko wiedza najwyższa, filozofia absolutna doskonale zgodna z Objawieniem, w której świetle upadną wszystkie fałszywe doktryn y i pseudo-prawdy , negując e istnieni e Boga i boskie posłannictwo Chrystusa . Figura tej wiedzy najwyższej , dogłębnie chrześcijańskiej, jest dziewica niepokalana i wniebowzięta, która ma zdeptać głowę Węża . Zapowied ź je j zawier a ju ż Protoewangeli a a wizj a Je j jak o Niewiasty całej w słońcu, rodzącej Męża, "któr y ma rządzić wszystkie narody laską żelazną" znajduj e si ę w objawieniu św. Jana. Słowack i w "Samuel u Zborowskim" porównuje ją z Polską, której największe czyny: "wstrzymani e słońca, zdeptanie księżyca" zapowiadał od wieków profetyzm Ewangelisty . W interpretacji historiozofii chrześcijańskiej może to oznaczać jedynie szczególną rolę Polski w upowszechnieniu czci Niepokalane j oraz w dopełnieniu obietnic mesjańskich i parakletycznych przez stworzenie filozofii, ukazującej absolutną prawdziwość Objawienia chrześcijańskiego, w sposób tak nieodparty, by nauka i misj a nadprzyrodzona Chrystusa została uznana - w epoce demonicznego kryzysu duchowego ludzkości - za religię absolutną i uniwersalną, jednoczącą wszystkie narody, religie i cywilizacje.

Jerzy Braun

Pismo Poświęcone Fronda, nr 6 (1996)

Jerzy Braun był najbardziej znanym przedstawicielem polskiej myśli mesjanistycznej w XX wieku, kontynuatorem i modyfikatorem koncepcji Józefa Marii Hoene-Wrońskiego. W okresie międzywojennym redagował m.in. czasopismo "Zet", a w czasie II wojny światowej konspiracyjne pismo "Unia". Był jednym z przywódców Polski Podziemnej. Po wojnie został skazany przez komunistów na dożywocie za "faszystowski nacjonalizm". Przesiedział osiem lat, był torturowany, wybito mu oko. W natrudniejszych chwilach życia; podczas pobytu w więzieniu w 1953 roku, złożył śluby maryjne, których wyniekiem była m.in. wydana w Rzymie w 1975 roku książka pt. "Virgo Maria. Rola Marii w historii zbawienia (w świetle polskiej filozofii XIX wieku)".